1
00:02:46,320 --> 00:02:50,040
Het gaat dus verder, maar waar is het begonnen?

2
00:02:50,040 --> 00:02:53,160
Onafhankelijke artiesten, sporters boven de wet...

3
00:02:53,160 --> 00:02:58,640
De kleurrijke cultuur van de stad is een platform 
voor allerlei vormen van zelfexpressie geworden.

4
00:02:58,640 --> 00:03:06,600
Een menselijke gedachte, beelden, beats en melodieën, 
het boetseren van geuren en materialen tot 
unieke vormen die allemaal menselijke emotie uiten.

5
00:03:06,600 --> 00:03:11,480
Maar wat gebeurt er als iemand ervoor kiest
om zichzelf met nummertjes te uiten?

6
00:03:18,600 --> 00:03:21,800
In de jaren '80 heeft iets de wereld voor altijd veranderd.

7
00:03:21,800 --> 00:03:27,800
Computer technologie. Vooral door het verschijnen van
betaalbare Commodore 64s, die wereldwijd in huishoudens

8
00:03:27,800 --> 00:03:31,640
verschenen en voor iedereen de mogelijkheid creëerden 
om digitale kunst te maken.

9
00:03:34,440 --> 00:03:39,320
Maar niet alleen al bestaande kunstvormen werden 
opnieuw geïmplementeerd op deze computers.

10
00:03:39,320 --> 00:03:44,920
Hagelnieuwe kunstvormen verschenen
die men voorheen voor onmogelijk hield.

11
00:03:47,840 --> 00:03:52,400
Computers gaven de maker de mogelijkheid
om beelden en geluidseffecten te produceren

12
00:03:52,400 --> 00:03:56,000
en deze te combineren tot een audiovisuele ervaring,

13
00:03:56,000 --> 00:04:00,800
door alleen de taal van wiskunde te gebruiken en door
programmacode te schrijven, zonder fysieke interactie.

14
00:04:04,000 --> 00:04:09,520
Als resultaat van deze technieken, werden "demos" 
geboren, en met hen, de "demoscene" subcultuur.

15
00:04:15,480 --> 00:04:20,880
Een demo kan het beste beschreven worden als een 
spectaculair geanimeerde muziekvideo dat meestal 
een paar minuten lang is.

16
00:04:20,880 --> 00:04:24,160
En toch is het is het iets totaal anders dan 
een traditionele video.

17
00:04:24,160 --> 00:04:26,720
- Dus het is geen video- of geluidsbestand.

18
00:04:26,720 --> 00:04:28,960
- Nee, het is een uitvoerbaar bestand.
- Ja, het is software.

19
00:04:28,960 --> 00:04:31,640
- Ja, het is software zoals een computerspel.

20
00:04:35,440 --> 00:04:38,960
Mensen die computerspelletjes spelen 
kunnen bekend zijn met de term "demo".

21
00:04:38,960 --> 00:04:43,960
Maar, deze software mag niet verward worden
met de kunstwerken die demosceners "demos" noemen.

22
00:04:43,960 --> 00:04:53,640
- Demos van spellen zijn promotionele kopieën van een spel 
dat bijvoorbeeld maar twee van de 100 levels heeft.

23
00:04:53,640 --> 00:04:58,920
- Een demo in de demoscene is een kunstwerk
dat niets met deze demos van spelletjes van doen heeft.

24
00:05:07,680 --> 00:05:12,520
Ze hebben wel dingen gemeen: Demos worden met 
dezelfde technieken gemaakt als spellen,

25
00:05:12,520 --> 00:05:17,200
dezelfde vaardigheden zijn nodig om ze te maken,
en ze worden uiteindelijk allebei uitvoerbare bestanden.

26
00:05:17,200 --> 00:05:20,200
Natuurlijk zijn er ook vele verschillen.

27
00:05:21,240 --> 00:05:27,840
- Als je een spel maakt, professioneel, of wanneer je
een spel voor jezelf en je vrienden maakt,

28
00:05:27,840 --> 00:05:33,600
- dan zijn er bepaalde wegen die je moet volgen.
In de demoscene kun je alle regels breken.

29
00:05:35,120 --> 00:05:39,760
Sir Garbagetruck. Amerikaanse programmeur 
en organisator, die naar Europa verhuisd is,

30
00:05:39,760 --> 00:05:42,680
heeft een zelftoegegeven probleem met demos afmaken.

31
00:05:43,520 --> 00:05:48,120
- Je kunt abstract gaan of je kunt een plan hebben.
Er zijn zo veel verschillende dingen,

32
00:05:48,120 --> 00:05:54,360
- en benodigde creativiteit, en de mogelijkheid hebben
en de vrijheid om alles te doen wat je maar wil.

33
00:05:54,360 --> 00:06:00,920
- Je kunt problemen in de scene tegekomen
die jouw programmeer-creativiteit prikkelen,

34
00:06:00,920 --> 00:06:04,880
- om uit te vinden hoe je iets 
simpeler, kleiner of efficiënter kunt doen.

35
00:06:04,880 --> 00:06:16,400
- De essentie van een demo is om een ervaring 
zoals een muziekvideo te maken met beelden en geluid 
dat je echt graag wil ervaren.

36
00:06:16,400 --> 00:06:24,280
- Enkele vrienden komen bij elkaar - programmeurs, 
designers, grafische artiesten, muzikanten - en ze 
besluiten iets spectaculairs te doen,

37
00:06:24,280 --> 00:06:29,440
- of niet spectaculair maar leuk om te doen.
En ze besluiten ook om het aan anderen te laten zien.

38
00:06:29,440 --> 00:06:35,480
- Dat is het concept, een plezierige hobby.

39
00:06:42,640 --> 00:06:48,880
- De meeste mensen hebben dit niet gestudeerd. Sterker nog,
ik denk niet dat er iemand is die dit gestudeerd heeft,

40
00:06:48,880 --> 00:06:56,720
- iedereen is een zelfaangeleerde programmeur, artiest, muzikant.
Vanuit dit perspectief is het een naïeve kunstvorm.

41
00:06:56,720 --> 00:07:07,760
- Los van dat het een uitlaatklep voor zelfexpressie is,
zit er verder geen diepere betekenis aan de demoscene.

42
00:07:09,360 --> 00:07:13,440
BoyC. programmeur, lid van Conspiracy en Digital Dynamite.

43
00:07:13,440 --> 00:07:18,960
Zijn demo "Chaos Theory", gemaakt met zijn demotool "Addict",
is in de Verenigde Staten op Siggraph getoond,

44
00:07:18,960 --> 00:07:21,960
's werelds meest gerenommeerde conferentie 
voor computer graphics.

45
00:07:23,160 --> 00:07:26,920
- Men maakte altijd demos voor de lol.

46
00:07:26,920 --> 00:07:31,920
- En natuurlijk vroeger om aan elkaar te laten zien,
“Kijk eens wat ik met deze computer kan.”

47
00:07:35,720 --> 00:07:43,320
- In de jaren '90 wanneer we serieuzer werden met dit 
soort dingen waren we meer en meer verrast van demos,

48
00:07:43,320 --> 00:07:48,160
- want we zagen dingen op het scherm
die wij niet voor mogelijk hielden.

49
00:07:48,160 --> 00:07:52,280
- We zagen soms dingen, en onze mond viel open en we dachten:
“Mijn god, hoe kan DAT met dat programma?”

50
00:07:52,280 --> 00:08:00,280
- Dit is wat ons echt stuwt en motiveert, om nieuwe, 
indrukwekkende manieren voor het weergeven van graphics te vinden.

51
00:08:05,240 --> 00:08:07,160
De overeenkomsten stoppen hier niet.

52
00:08:07,160 --> 00:08:13,280
De geboorte en populariteit van de demoscene kan grotendeels 
toegeschreven worden aan de verschijning van computerspellen,

53
00:08:13,280 --> 00:08:17,400
het verwijderen van de kopieerbeveiliging,
en vervolgens de verspreiding van de spelletjes.

54
00:08:18,920 --> 00:08:27,120
- Wanneer men begon met het kraken van spelletjes op de C64 
zo'n twintig, vijfentwintig, bijna wel dertig jaar geleden,

55
00:08:27,120 --> 00:08:37,920
- na het kraken waren de krakers zo blij dat ze hun namen 
achterlieten in de high score lijst, of in een plaatje.

56
00:08:37,920 --> 00:08:45,080
- Toen realiseerden ze zich dat het nog cooler is om 
bijvoorbeeld een plaatje voor het opstarten van het spel te stoppen.

57
00:08:45,080 --> 00:08:51,680
- Ze voegden er tekst scrollers en groeten aan toe
en het werd steeds complexer.

58
00:08:51,680 --> 00:08:55,960
- Dit klinkt alsof het behoorlijk lijkt op graffiti.

59
00:08:55,960 --> 00:09:02,480
- Ja, het is vergelijkbaar, some refereert men ook naar
de demoscene als "digitale graffiti".

60
00:09:10,160 --> 00:09:17,960
- Wanneer iemand een spel had gekraakt, stopten ze er een kleine
"intro" of "cracktro" voor het spel om de groep te introduceren,

61
00:09:17,960 --> 00:09:23,320
- wat zei: "Wij zijn cool want we hebben 
dit spel gekraakt en jij niet!"

62
00:09:30,960 --> 00:09:38,400
- En zo ontstonden deze groepen, en de uitdaging
was niet alleen het kraken van spelletjes meer,

63
00:09:38,400 --> 00:09:44,320
- maar ook om beter uitziende intros te maken voor het spel.

64
00:09:44,320 --> 00:09:50,640
- En op een gegeven moment werden de spelletjes minder
belangrijk en keken mensen alleen de intros.

65
00:09:50,640 --> 00:09:59,800
- En ik was ook zo iemand! Ik hield van de muziek,
de letters waren cool en ze deden ongelofelijke dingen.

66
00:09:59,800 --> 00:10:05,240
- Soms waren ze zelfs technisch geavanceerder
dan het computerspelletje zelf.

67
00:10:12,000 --> 00:10:16,480
- En toen kwam er een punt dat diegenen
die dit aan het doen waren er zoveel plezier aan hadden

68
00:10:16,480 --> 00:10:20,960
- dat ze besloten dat ze geen spelletjes meer nodig hadden, 
alleen de intros.

69
00:10:20,960 --> 00:10:22,880
- Dit was het geboorte moment van de demoscene.

70
00:10:29,920 --> 00:10:38,880
- Als je een computer had, dan was dat al "elite"
en je moest dan ook anderen met computers ontmoeten;

71
00:10:38,880 --> 00:10:43,840
- de opwinding kwam van het iets maken met computers,
in plaats van spelletjes spelen.

72
00:10:43,840 --> 00:10:47,040
- En daardoor kon de demoscene vorm krijgen.

73
00:10:47,760 --> 00:10:51,600
Slyspy. Muzikant, grafisch artiest, lid van United Force.

74
00:10:51,600 --> 00:10:54,880
Heeft waarschijnlijk meer muziek geschreven
dan welke Hongaarse scener dan ook,

75
00:10:54,880 --> 00:11:00,000
en heeft recentelijk meer populariteit buiten Hongarije gekregen 
sinds hij z'n eigen demos en animaties is gaan maken.

76
00:11:00,720 --> 00:11:06,880
- We ontmoeten elkaar bij Csoki, het Csokonay gemeenschapshuis,

77
00:11:06,880 --> 00:11:13,360
- dat was het centrum van de Hongaarse 
computer cultuur, de weekend club.

78
00:11:13,360 --> 00:11:18,240
- Daar heb ik mijn eerste demos op de C64 gezien,
en ik vond ze meteen gaaf.

79
00:11:18,240 --> 00:11:25,240
- Een paar jaar lang was ik alleen gewoon geïnteresseerd,
daarna, toen er groepen werden gevormd,

80
00:11:25,240 --> 00:11:31,080
- werd ik er langzaamaan bij betrokken 
net als anderen die ook dit soort dingen deden.

81
00:11:32,400 --> 00:11:35,600
De laatste 30 jaar, is de demoscene 
steeds meer los gaan staan van cracktros,

82
00:11:35,600 --> 00:11:39,320
en dankzij de computerwetenschap, 
heeft de demoscene radicale veranderingen doorgaan. 

83
00:11:39,320 --> 00:11:42,600
Na verloop van tijd zijn de tools, de limitaties, 
en de essentie allemaal veranderd.

84
00:11:42,600 --> 00:11:55,160
- Toen was het nog zo dat alles om programmeren draaide,
stoeien met hardware limitaties, zoals op een 8-bit C64 of Amiga.

85
00:11:55,160 --> 00:12:00,080
- In die dagen was de houding:
"we zullen laten zien dat wij de beste zijn!"

86
00:12:00,080 --> 00:12:06,080
- Wereldrecords waren makkelijk te meten want alle computers 
hadden dezelfde mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld de C64.

87
00:12:06,080 --> 00:12:15,160
- Dus gingen ze voor wereldrecords om de meeste "sine-dots" 
of de meeste "wavy scrollers" weer te geven.

88
00:12:15,160 --> 00:12:19,520
- En als iemand 250 "dots" weer kon geven,
maar zijn buurman kon er 253,

89
00:12:19,520 --> 00:12:24,640
- dan escaleerde dat in een 48-uurs caffeine marathon 
om uit te vogelen of 257 ook kan lukken.

90
00:12:32,280 --> 00:12:37,200
- De limitaties zijn tegenwoordig ruimer, 
dus het gaat nu meer om design.

91
00:12:37,200 --> 00:12:45,280
- Demos proberen om artistiek uniek te zijn, maar
de demos die het meeste respect ontvangen, 

92
00:12:45,280 --> 00:12:53,200
- zijn boeiend zowel wat betreft de programmatuur,
- door limitaties te pushen, maar ook artistiek.

93
00:12:53,200 --> 00:12:59,760
- De bedoeling is om een product te maken
waardoor bij iedereen de broek afzakt!

94
00:13:10,120 --> 00:13:15,560
Natuurlijk is dit het makkelijkste voor elkaar te krijgen,
wanneer het publiek de limitaties van de computer kent,

95
00:13:15,560 --> 00:13:17,800
en de technische mogelijkheden goed kent.

96
00:13:17,800 --> 00:13:21,640
De gemiddelde kijker zal niet zo onder 
de indruk zijn van een roterende kubus,

97
00:13:21,640 --> 00:13:27,760
zelfs als de ontwikkelaars van de computer zelf het nooit
voor mogelijk hadden gehouden dat dit kon met hun systeem.

98
00:13:27,760 --> 00:13:31,840
Omdat de limitaties makkelijker werden, werd 
het ook mogelijk om spectaculairdere demos te maken

99
00:13:31,840 --> 00:13:34,960
waarvan ook zonder enige technische kennis genoten kan worden. 

100
00:13:34,960 --> 00:13:38,520
Dit kan ook worden toegeschreven aan een verandering 
in artistiek perspectief.

101
00:13:38,520 --> 00:13:47,560
- Tegenwoordig zijn de rollen meer verdeeld, demos en intros
hebben meestal een soort van een producer of regisseur

102
00:13:47,560 --> 00:13:55,840
- die een visie heeft voor het uiteindelijke product,
en zij proberen de workflow te managen.

103
00:13:55,840 --> 00:13:57,840
- De regisseur.
- Ja, de regisseur.

104
00:13:57,840 --> 00:14:03,720
- Sommige demos draaien puur om de technologie,
"Kijk ik heb een cool effect gemaakt, woei, hulde."

105
00:14:03,720 --> 00:14:12,280
- Sommige gebruiken niet veel nieuwe technologie,
maar ze zien er geweldig uit en gaat het juist daarom.

106
00:14:12,280 --> 00:14:20,480
- En er zijn demos die, tja,
proberen om een boodschap over te brengen.

107
00:14:21,840 --> 00:14:29,120
[Op dinsdag, realiseerde ik me dat ik mensen help om
anderen spul te verkopen wat ze nieteens nodig hebben.]

108
00:14:29,120 --> 00:14:32,360
[Dit gebeurde tijdens de lunch.]

109
00:14:32,480 --> 00:14:39,960
- Het is moeilijker geworden om demos te appreciëren 
die alleen een kubus of leuke 3D scene laten zien.

110
00:14:39,960 --> 00:14:45,320
- Zelfs als het er goed uitziet, heeft het
een concept nodig om echt gewaardeerd te worden.

111
00:14:46,080 --> 00:14:50,440
Gargaj. Programmeur, muzikant. 
Lid van Conspiracy en Ümlaüt Design.

112
00:14:50,440 --> 00:14:55,720
Hoofdorganisator van Function demoparty,
Draagt actief bij aan verscheidene buitenlandse evenementen.

113
00:14:58,600 --> 00:15:04,400
- Een deel wat de Verenigde Staten niet echt ziet van
de demoscene is hoe sociaal het eigenlijk is.

114
00:15:04,400 --> 00:15:06,160
- Het is een erg sociaal iets.

115
00:15:14,080 --> 00:15:20,160
De kleine community rondom de scene is net zo belangrijk 
om het creatieve proces in leven te houden als de artiesten zelf.

116
00:15:20,160 --> 00:15:24,400
Het gemeenschappelijke gebeuren van de subcultuur,
wordt een "demoparty" genoemd,

117
00:15:24,400 --> 00:15:30,960
een computer-evenement waar fans van de scene hun vaardigheden
vergelijken, ideeën en ervaringen uitwisselen en socializen.

118
00:15:30,960 --> 00:15:36,760
Producties worden in allerlei categoriën ingeschreven 
en uiteindelijk krijgen die van het publiek een beoordeling. 

119
00:15:36,760 --> 00:15:39,440
Eigenlijk houden deze parties de demoscene in leven.

120
00:15:39,440 --> 00:15:46,320
- Weinig mensen maken een demo maar "voor de kick",
om hem later op een website te publiceren;

121
00:15:46,320 --> 00:15:53,200
- het idee is om normaliter in te schrijven in een competitie
op een demoparty en om vervolgens de demo te zien op een
groot scherm en hem te horen uit de grote luidsprekers, 

122
00:15:53,200 --> 00:15:58,240
- en het publiek vindt hem dan leuk of niet leuk,
maar het heeft in ieder geval een effect gehad.

123
00:16:04,200 --> 00:16:10,560
- We zijn een hoop geopinieerde mensen
die graag anderen iets zien maken.

124
00:16:10,560 --> 00:16:17,840
- Om je eigen werk te zien op een groot scherm en het 
wordt bekeken en toegejuigd door tweehonderd mensen. 
Niets is beter dan dat!

125
00:16:23,520 --> 00:16:29,400
- Anderen brengen graag hun demo uit vanwege
de uitdaging om andere teams te kunnen verslaan.

126
00:16:29,400 --> 00:16:33,760
- Sommigen vinden gewoon het meedoen al leuk.

127
00:16:33,760 --> 00:16:38,600
- Sommigen vinden het leuk om iets in een competitie te
laten meedoen waarvan ze weten dat het publiek het zal haten.

128
00:16:42,640 --> 00:16:45,120
De oorsprong van demoparties gaat terug naar de jaren 80,

129
00:16:45,120 --> 00:16:50,040
en hun bestaan heeft ook te maken met
illegale, gekraakte computerspelletjes.

130
00:16:53,480 --> 00:16:59,040
- Deze parties waren in eerste instantie copyparties,
men kwam hier bij elkaar om software te kopiëren. 

131
00:16:59,040 --> 00:17:01,320
- Je bedoelt dat je niet gewoon dingen kon stelen?

132
00:17:01,320 --> 00:17:05,400
- Dat kon wel, maar je had geen Internet toen nog,
en naast per post,

133
00:17:05,400 --> 00:17:08,880
- de makkelijke manier was om gewoon bij de buren
langs te gaan om een floppy te kopiëren.

134
00:17:08,880 --> 00:17:11,760
- En als je meer dan veertig "buren" had, 
dan huurde je een hal.

135
00:17:27,080 --> 00:17:34,240
- Ze kwamen bij elkaar, ze kopieerden dingen,
en op den duur verschenen er demos,

136
00:17:34,240 --> 00:17:39,800
- omdat sommigen gewoon alleen geïnteresseerd 
waren in het maken van intros.

137
00:17:39,800 --> 00:17:48,200
- Tegenwoordig is er maar één party hier in Hongarije,
een multiplatform-"PC" party. En er is ook een 8-bit party.

138
00:17:48,200 --> 00:17:56,440
- Er zijn geen echte serieuze prijzen om te winnen hier,
het gaat om ... het moraal bij de overwinning, de ervaring daarbij.

139
00:17:57,600 --> 00:18:01,400
Function is momenteel de grootste
Hongaarse multi-platform demoscene party,

140
00:18:01,400 --> 00:18:05,400
waar sinds 2003 jaarlijks 150-200 enthousiastelingen komen.

141
00:18:05,400 --> 00:18:08,480
Een kwart daarvan doet ook mee in de competities.

142
00:18:08,480 --> 00:18:20,600
- De harde kern was zo'n 100-200 mensen, maar die is gekrompen 
tot zo'n 50-60, dus we kennen elkaar behoorlijk goed.

143
00:18:22,360 --> 00:18:24,640
- Wat verwacht je van dit soort parties?

144
00:18:24,640 --> 00:18:31,560
- Verwacht je goede demos, of verwacht je dat de community 
langskomt? Is er een specifiek doel, of is het "er gewoon"?

145
00:18:31,560 --> 00:18:37,600
- We verwachten dat er mensen komen, plezier hebben,
en geweldige producties meenemen.

146
00:18:37,600 --> 00:18:41,080
- Ik kan deze dingen niet indelen naar belangrijkheid.

147
00:18:41,080 --> 00:18:48,720
- Maar wat ik weet is als een party voorbij is en je kijkt
rond naar die 100/150/200 mensen die langskwamen

148
00:18:48,720 --> 00:18:51,880
- want dat is de grootte van een Hongaarse demoparty - 

149
00:18:51,880 --> 00:19:00,560
- dan instinctief weet je dat je het volgend jaar weer
wilt doen. Punt. Ik weet niet wat dat is.

150
00:19:00,560 --> 00:19:08,280
- Het gaat om blije mensen zien. En of ze nou blij zijn
omdat ze geweldige demos hebben gezien,

151
00:19:08,280 --> 00:19:18,680
- of omdat ze aan de praat zijn geraakt met anderen naast hun, 
en dat ze nu programmeercode uitwisselen en iets hebben waar
ze later weer wat mee kunnen doen,

152
00:19:18,680 --> 00:19:26,520
- of omdat ze die sfeer ervaren
wanneer de organisators een competitie aankondigen, 

153
00:19:26,520 --> 00:19:31,960
- en de lichten doven, en de eerste ingezonden productie 
begint, en kippenvel krijgen. 

154
00:19:31,960 --> 00:19:38,720
- Al deze dingen heb ik ervaren toen ik begon naar parties 
te gaan, en ik kan er niet één kiezen,

155
00:19:38,720 --> 00:19:48,480
- maar wat ik weet, toen ik terugkwam van mijn eerste party, 
dat ik dacht: "Ja, dat was het helemaal, ik ben verkocht, 
ik moet naar meer parties gaan!".

156
00:19:48,480 --> 00:19:53,720
- Ik vraag me af of het het waard is om parties te organiseren.
Ik bedoel, je hebt niet echt sponsors,

157
00:19:53,720 --> 00:20:00,440
- er zijn geen producten om te verkopen, dus het is georganiseerd
voor de lol en om elkaar te ontmoeten, toch?

158
00:20:00,440 --> 00:20:03,120
- Financieel is het het niet waard. 

159
00:20:03,120 --> 00:20:12,320
- We krijgen geen subsidie, want wat we doen
wordt niet als kunst of cultuur gezien.

160
00:20:12,320 --> 00:20:15,560
-We doen dit niet om het wel of niet opleveren van iets.

161
00:20:15,560 --> 00:20:21,920
- Soms doen mensen dingen niet omdat het iets oplevert,
maar omdat ze het gewoon moeten doen.

162
00:20:21,920 --> 00:20:24,200
- We hebben veel buitenlandse gasten die steeds terugkomen. 

163
00:20:24,200 --> 00:20:30,720
- Ze komen niet alleen om te kijken waar "Boekarest" is,
maar omdat ze hier zijn geweest en plezier hebben gehad.

164
00:20:34,520 --> 00:20:38,440
Arles. Een klein plaatsje in Zuid Frankrijk, niet ver van Marseille.

165
00:20:38,440 --> 00:20:42,480
Het is populair bij bezoekers omdat het
een authentiek Mediterriaans oud plaatje is,

166
00:20:42,480 --> 00:20:45,880
maar in october, komen er mensen om een hele andere reden. 

167
00:20:45,880 --> 00:20:49,840
De laatste paar jaar vond in Arles 
de meest bekende party van Frankrijk plaats, genaamd "Main",

168
00:20:49,840 --> 00:20:51,680
gedeeltelijk georganiseerd door Hongaren.

169
00:20:51,680 --> 00:20:58,520
- We organiseerden een party in Hongarije en de laatste twee keer, 
keken enkele buitenlanders een videostream via Internet

170
00:20:58,520 --> 00:21:02,000
- en zij vroegen ons later om te helpen met hun party.

171
00:21:02,720 --> 00:21:06,480
Pasy. Programmeur, organisator, 
lid van Fresh!Mindworkz en Rebels.

172
00:21:06,480 --> 00:21:10,000
Heeft waarschijnlijk meer demos geprogrammeerd
dan welke Hongaarse scener dan ook.

173
00:21:10,000 --> 00:21:12,560
Technische hoofdorganisator van de Main party in Frankrijk.

174
00:21:15,000 --> 00:21:21,320
- Eerst was het gewoon afreizen voor een overleg, 
later heb ik een team geformeerd,

175
00:21:21,320 --> 00:21:26,000
- en uiteindelijk het hele technische team 
bleek Hongaars te zijn.

176
00:21:29,080 --> 00:21:35,320
- Franse organisatoren zijn beter in financiële
en politieke organisatie, contact houden, dat soort dingen.

177
00:21:38,000 --> 00:21:42,800
Er zijn veel overeenkomsten tussen internationale 
en Hongaarse parties, maar ook veel verschillen,

178
00:21:42,800 --> 00:21:46,400
en dan niet alleen dat gigantische scherm
bovenop het dak van de partyhal,

179
00:21:46,400 --> 00:21:50,120
waarom bovendien ook competities op getoond 
konden worden met allerlei producties.

180
00:22:07,520 --> 00:22:14,920
- Het totale budget van een Hongaarse party
geven ze hier uit aan twee à drie bezoekers.

181
00:22:14,920 --> 00:22:20,920
- De hoofden van de Main organisatie 
zijn echt goed in het vinden van sponsoren.

182
00:22:20,920 --> 00:22:26,360
- en kunst wordt in Frankrijk beter gesteund,
en het maakt het niet uit wat voor kunst het is.

183
00:22:30,440 --> 00:22:35,440
De demoscene is één van de weinige kunstvormen
waar alle artiesten één collectief vormen.

184
00:22:35,440 --> 00:22:40,040
Meerdere, onafhankelijke gemeenschappen of uitingen van expressies
zijn moeilijk voor te stellen,

185
00:22:40,040 --> 00:22:45,040
of dat iemand een demo maakt en deze buiten de demoscene
gemeenschap, op een andere plek, uitbrengt.

186
00:22:45,040 --> 00:22:49,040
- Als men stopt met parties, gaat de scene dood.

187
00:22:49,040 --> 00:22:55,320
- Want je hebt echt fysiek contact nodig
met de mensen waarmee je demos maakt,

188
00:22:55,320 --> 00:23:00,320
- en die je ontmoet om mee te praten, 
ook al is het maar één of twee keer per jaar.

189
00:23:00,320 --> 00:23:03,000
- Je voelt de demoscene als je praat met mensen.

190
00:23:05,960 --> 00:23:10,520
- Het kwam voor dat een demo werd getoond,
waarvan ik de muziek had gedaan,

191
00:23:10,520 --> 00:23:16,520
- en iemand kwam naar mij toe en vroeg of ik een 
bepaald instrument op een bepaalde synthesizer had gebruikt,

192
00:23:16,520 --> 00:23:20,760
- en we raakten aan de praat en werden vrienden.

193
00:23:20,760 --> 00:23:25,560
- Onze grootste rivalen zijn ook onze beste vrienden, 
En dat zeg ik graag.

194
00:23:29,880 --> 00:23:35,760
Parties zijn natuurlijk niet alleen om de competities,
maar ook om de ervaring en het plezier.

195
00:23:35,760 --> 00:23:40,760
Naast technische lezingen staan ook scene-gerelateerde
live acts of bands op het programma, 

196
00:23:40,760 --> 00:23:45,960
en in sommige gevallen is een demoparty
memorabel niet alleen om de getoonde demos,

197
00:23:45,960 --> 00:23:48,320
maar om de party zelf.

198
00:23:55,520 --> 00:24:01,560
- Op Poolse parties kwam het wel eens voor dat
de organisatoren al op de eerste dag bezopen waren.

199
00:24:01,560 --> 00:24:06,120
- en bezoekers arriveren en proberen de party te vinden.

200
00:24:06,120 --> 00:24:10,560
- Finnen die eigenlijk alleen maar zitten
en wodka direct uit de fles drinken.

201
00:24:10,560 --> 00:24:14,320
- en dan staat er één even op om 
tegen iemand z'n fiets aan te pissen.

202
00:24:14,320 --> 00:24:17,760
- Er zijn nog nooit doden gevallen. 
Geen doden en geen geboortes.

203
00:24:23,040 --> 00:24:30,440
- Ik zou wel willen weten hoe het is om een vrouw in de scene
te zijn want het lijkt een jongensclub.

204
00:24:30,440 --> 00:24:35,640
- Kunnen ze snel integreren? Want het merendeel is man.

205
00:24:35,640 --> 00:24:43,480
- Tuurlijk, het is niet moeilijk en natuurlijk heeft
iedereen zo z'n theoriën hoe het werkt.

206
00:24:43,480 --> 00:24:50,320
- Toen ik begon waren er al een paar meisjes in de
scene in zowel Europa als Hongarije.

207
00:24:50,320 --> 00:25:01,400
- Je had muzikanten, grafische artiesten, programmeurs,
of gewoon bezoekers, die met hun vriendje meekwamen.

208
00:25:01,400 --> 00:25:11,240
- Ik weet de verhouding niet zo.
Ik gok zo'n 90/10, niet? of 80/20?

209
00:25:11,240 --> 00:25:12,400
- Ik zou zeggen 80/20.

210
00:25:16,080 --> 00:25:19,040
Demos zijn niet de enige competitie op demoparties:

211
00:25:19,040 --> 00:25:25,280
andere categoriën zijn plaatjes, muziek, programmeersels,
zelfs fotos en verscheidene andere producties.

212
00:25:25,280 --> 00:25:29,040
Ze hebben één ding gemeen:
Ze zijn vaak pas vlak voor de deadline klaar.

213
00:25:30,120 --> 00:25:35,400
- Iedereen heeft te weinig tijd om alles af te krijgen,
dus een aantal zaken worden last minute gedaan.

214
00:25:35,400 --> 00:25:41,400
- Vaak heb je de laatste dagen weinig geslapen,
en volledig geconcentreerd op jouw demo. 

215
00:25:41,400 --> 00:25:50,160
- Daar komen vaak kleine foutjes en imperfecties van,
omdat ze echt letterlijk last minute af zijn,

216
00:25:50,160 --> 00:25:55,320
- maar dit geeft ook een spanning wat sommigen motiveert.

217
00:25:55,320 --> 00:26:00,240
- Dus het is wel een soort mentaal extreme sport.

218
00:26:00,240 --> 00:26:08,120
- Soms is het zo dat een demo klaar is op de party.
-Ja, ik hoorde dat iemand de demo op de party af had.

219
00:26:08,120 --> 00:26:12,600
- Iemand maakt de demo af...
- OK, het is niet perfect, het is niet perfect.

220
00:26:12,600 --> 00:26:20,400
- Nee, toen ik van huis ging, crashte de demo nog steeds
in het begin, er zijn nog wat foutjes die gefixd moeten worden.

221
00:26:20,400 --> 00:26:27,600
- Het is een heel ander gevoel om naar een party te gaan
en dat je iets hebt wat meedoet dan alleen bezoeker zijn.

222
00:26:27,600 --> 00:26:32,160
- Het is een heel ander gevoel om naar een party te gaan
als je weet dat je de hele party in een hoek,

223
00:26:32,160 --> 00:26:34,280
- voor een laptop zit en probeert iets in elkaar te hacken.

224
00:26:34,280 --> 00:26:37,480
- Ja, dat is gebeurd, 
ook al was het niet de hele party.

225
00:26:37,480 --> 00:26:43,960
- Maar het heeft ook z'n charme, ergens zitten werken
aan iets, mensen komen langs om te kijken of te luisteren.

226
00:26:43,960 --> 00:26:46,320
- Je kunt opzij kijken, en iemand anders aan het werk zien.

227
00:26:46,320 --> 00:26:52,000
- Je kunt advies vragen aan muzikanten als je aan muziek 
werkt, of aan andere programmeurs als je programmeur bent.

228
00:26:52,000 --> 00:26:55,720
- Ja, als het crasht, kun je gewoon roepen,
“Hey kun je dit even komen bekijken?”

229
00:26:55,720 --> 00:26:57,600
- En uiteindelijk ben je met drie anderen aan het debuggen.

230
00:27:05,720 --> 00:27:11,840
- Wat is de minimale tijd nodig om een demo te maken?

231
00:27:11,840 --> 00:27:13,720
- 90 minuten.

232
00:27:13,720 --> 00:27:20,040
- Ja, het kan alles zijn tussen 90 minuten tot meerdere jaren.

233
00:27:25,760 --> 00:27:32,800
Omdat de evolutie van computer wetenschap de technische grenzen
verlegde, moesten er nieuwe limitaties gesteld worden.

234
00:27:32,800 --> 00:27:36,440
Hierdoor zijn grootte-gelimiteerde demos of 'intros' ontstaan

235
00:27:36,440 --> 00:27:44,320
De essentie van deze uitvoerbare bestanden is dat ze 
uiteindelijk niet groter dan een vastgestelde grootte, 
bijv. 4 of 64 kilobytes zijn.

236
00:27:48,440 --> 00:27:52,840
- Mijn klasgenoot bracht me zulke bestanden op een floppy
en zei

237
00:27:52,840 --> 00:27:57,280
- "check dit, je gaat niet geloven wat je dit je laat
zien in 64 kilobytes!"

238
00:27:57,280 --> 00:28:04,160
- Je hebt een uitvoerbaar bestand, draait het en je hebt 
4 minuten aan music video, en zo geweldig!

239
00:28:04,160 --> 00:28:06,360
- Pompende techno.
- Ja!

240
00:28:06,360 --> 00:28:13,400
- Je ziet een 4 kilobyte intro, een schokkende 
hoeveelheid hoge kwaliteit beelden laten zien,

241
00:28:13,400 --> 00:28:18,120
- en je kunt niet inschatten hoeveel 4kb is.

242
00:28:18,120 --> 00:28:24,480
- Begin dan iets in Wordpad te typen
en je zit behoorlijk vlot boven de 4kb.

243
00:28:24,480 --> 00:28:32,120
- Neem je... laten we zeggen CV in MSWord.
Die CV is al drie keer groter dan deze intro.

244
00:28:36,040 --> 00:28:40,120
Om één letter of één karakter op te slaan
heb je één byte aan ruimte nodig.

245
00:28:40,120 --> 00:28:46,400
4 kilobytes betekent dus 4096 karakters
Dat is net iets meer dan één pagina tekst.

246
00:28:46,400 --> 00:28:50,800
Dat is het maximum aan data waar een
4 kilobyte intro uit bestaan mag.

247
00:28:50,800 --> 00:28:56,040
Door zo'n bestand te draaien, kan de computer
echter 5 minuten aan beelden en muziek genereren.

248
00:28:56,040 --> 00:28:59,040
in full HD resolutie, in realtime. 
Net als deze.

249
00:29:14,200 --> 00:29:21,120
- Als je je laat limiteren door deze kleine grootte 
zoals 4kb of 64kb,

250
00:29:21,120 --> 00:29:30,440
- dan heb je niet-zo-normale manieren om 
beelden of muziek te genereren nodig.

251
00:29:36,640 --> 00:29:41,880
Ook al kan een 64 kilobyte intro 16x zoveel
informatie hebben dan een 4 kilobyte intro

252
00:29:41,880 --> 00:29:46,120
ze zijn nog steeds aanzienlijk kleiner
dan data wat op de tradionele manier gemaakt is.

253
00:29:46,120 --> 00:29:53,680
Normaal gezien, 64 kilobytes kan 4 seconden aan MP3
muziek bevatten, of een video van een halve seconde.

254
00:29:53,680 --> 00:30:01,280
- Je ziet een 5 minuten durende video, je kunt 't niet
bevatten want het is zo bijzonder en dat uiteindelijk

255
00:30:01,280 --> 00:30:06,480
- dit bestand tienduizend keer op 
een DVD of CD zou kunnen staan.

256
00:30:06,480 --> 00:30:11,880
- Als je het als een video zou opslaan, 
zou het maar drie keer kunnen passen. 

257
00:30:14,480 --> 00:30:17,720
En sommige mensen vinden zelfs 4k al teveel ruimte.

258
00:30:17,720 --> 00:30:24,560
Daarom komen we ook competities tegen voor
256 of zelfs 128 byte intros, 

259
00:30:24,560 --> 00:30:30,120
waar het limiet dus dat aantal karakters is. 
Dit zijn vaak kleine animaties zonder geluid.

260
00:30:30,120 --> 00:30:35,800
- We hebben 3D beelden in 128 bytes kunnen zien.

261
00:30:35,800 --> 00:30:50,680
- Monden vielen open, staande ovaties, alles. 
En toen lieten ze de bytecode op het scherm zien in
een hexeditor.

262
00:30:50,680 --> 00:31:01,480
- "Dit is het" En we hebben geklapt voor de code
want we konden niet geloven dat iemand dat gelukt was.

263
00:31:01,480 --> 00:31:09,640
- We voelen de noodzaak van limitaties, 
om meer creatief te voelen.

264
00:31:18,720 --> 00:31:23,040
Net als dat artiesten proberen om limitaties op
moderne computers te verleggen,

265
00:31:23,040 --> 00:31:29,360
zijn mensen die demos maken op retro computers gepushd om
de technische limitaties zo origineel mogelijk te verleggen.

266
00:31:29,360 --> 00:31:33,480
Commodore 64, Plus 4, ZX Spectrum, Amiga.

267
00:31:33,480 --> 00:31:38,640
Computers die al lang uit productie zijn, soms met
technologiën en belemmeringen van 30 jaar geleden,

268
00:31:38,640 --> 00:31:44,040
en toch worden ze heden ten dage nog gebruikt
voor meer ongelofelijke dingen af en toe.

269
00:31:45,840 --> 00:31:52,840
De populariteit kan het beste gedemonstreerd worden door de 
C64 waar de meeste producties op gereleasd zijn,

270
00:31:52,840 --> 00:31:57,000
met iets van 18000 t.o.v. 14000 op PC.

271
00:31:57,000 --> 00:32:03,000
- Er is een kleine groep mensen
die van deze computers houden,

272
00:32:03,000 --> 00:32:10,560
- en misschien ook niet geinteresseerd zijn in andere machines,
omdat ze hun eigen demoscene stukje hebben.

273
00:32:19,120 --> 00:32:27,000
- Vroeger toen er meer sceners waren,
was er een niet-zo-serieuze rivaliteit gaande.

274
00:32:27,000 --> 00:32:35,400
- Het was overdreven, C64 tegen PC gebruikers,
maar vooral Amiga tegen PC gebruikers.

275
00:32:35,400 --> 00:32:41,120
- Soort van Depeche Mode fans tegen Cure fans, enzovoorts.

276
00:32:41,640 --> 00:32:45,360
Reptile. Begon als muzikant, later werd hij programmeur.

277
00:32:45,360 --> 00:32:48,920
Lid van Astroidea, waarmee hij
verscheidene competities heeft gewonnen.

278
00:32:51,600 --> 00:33:00,440
- De Amiga was een computer die zijn tijd ver vooruit was.
Het was een geweldige gebouwde machine, erg inventief.

279
00:33:00,440 --> 00:33:06,720
- En voor vele mensen was de PC een stap terug
op verscheidene punten.

280
00:33:06,720 --> 00:33:14,080
- De Amiga was geen computer voor iedereen! Dat was 
het punt, een soort van Harley-Davidson. Het had elegantie.

281
00:33:14,080 --> 00:33:19,640
- En toen kwam de PC, de machine voor de massamarkt,
plastic troep met vervangbare onderdelen.

282
00:33:19,640 --> 00:33:23,720
- Bedrijfskundig, was dit natuurlijk een beter model.

283
00:33:23,720 --> 00:33:35,480
- maar de elegantie van de Amiga creërde een stricte cultuur
eromheen. Sommigen zouden er een moord voor doen.

284
00:33:56,400 --> 00:34:02,960
Ajkarendek. Een klein, normaal dorpje in West Hongarije.
Stille straten, de mensen zijn aardig.

285
00:34:02,960 --> 00:34:05,960
Eens per jaar, verandert dat.

286
00:34:15,160 --> 00:34:19,240
Elke zomer wordt het plaatsje voor 
3 dagen overspoeld met 8-bit computers fans.

287
00:34:19,240 --> 00:34:23,720
om deel te namen aan Árok Party, een evenement
dat nu al vijftien jaar gehouden wordt.

288
00:34:23,720 --> 00:34:31,760
- Árok Party is DE echte party voor de C64
en andere 8-bit computers in Hongarije.

289
00:34:31,760 --> 00:34:41,440
- In het begin was het louter een evenement voor de demoscene 
maar we realiseerden dan meer mensen geïnteresseerd zijn.

290
00:34:41,440 --> 00:34:47,080
- Anderen verschenen, die hardware maakten
of gewoon spelletjes speelden.

291
00:34:47,680 --> 00:34:50,640
Poison. Grafisch artiest, lid van Singular Crew.

292
00:34:50,640 --> 00:34:53,960
Een van de hoofd organisators van Árok Party.

293
00:34:55,000 --> 00:35:02,160
- Het is één van de parties waar vriendschap centraal staat,
ondanks waar iedereen ook maar vandaan komt.

294
00:35:02,160 --> 00:35:08,080
- Een hoop veteranen verschijnen iedere zomer 
om even rond te hangen.


295
00:35:08,080 --> 00:35:15,280
- Sommige jaren waren er bijna honderd mensen,  
Tjechen, Polen, soms een Zweed..

296
00:35:30,800 --> 00:35:35,920
- Er was een regel dat je geen machines mee mocht
nemen die niet 8-bit waren,

297
00:35:35,920 --> 00:35:41,080
- en het was heel strict, maar later brachten
organisatoren hun eigen spul mee, met emulators.

298
00:35:41,080 --> 00:35:42,880
- Ze mochten geen mobiel meenemen.

299
00:35:42,880 --> 00:35:52,000
- Ja, mobieltjes zijn een probleem want mijn mobiel is
bijvoorbeeld al 1000x sneller dan een C64.

300
00:35:52,000 --> 00:35:58,600
- We dachten om de competities aan te passen met meer 
dan de gangbare plaatjes, muziek, demo dingen,

301
00:35:58,600 --> 00:36:05,240
- maar we komen ook met meer speelse dingen
dat je niet op andere parties ziet.

302
00:36:05,240 --> 00:36:10,800
- Dit jaar hadden we een real-life adventure game,
dat je in het plaatsje zelf moest spelen.

303
00:36:10,800 --> 00:36:16,680
- Het had niets te doen met computers,
je kreeg een kaart en moest missies uitvoeren.

304
00:36:17,520 --> 00:36:21,680
- Oooh, dit moet een soort level zijn
- Het is een f*kking plasma effect!

305
00:36:39,040 --> 00:36:41,760
- Ja, het is een 'sub-subcultuur' party.

306
00:36:48,680 --> 00:36:53,280
De hype rondom de Commodore 64 
leeft voort op verscheidene manieren.

307
00:36:56,040 --> 00:36:59,680
De populariteit van C64 muziek blijft onaangetast.

308
00:36:59,680 --> 00:37:06,800
Tegenwoordig zijn er veel mensen die experimenteren met 
live C64 muziek, met een orkest of zelfs a cappella.

309
00:37:13,120 --> 00:37:18,200
En natuurlijk zijn er ook voorbeelden van bekende
producers die geïnspireerd zijn van C64 muziek.

310
00:37:31,680 --> 00:37:36,720
SIDRip Alliance is een band die C64 muziek toepast
in het arsenaal van een rock band.

311
00:37:56,360 --> 00:38:00,800
- We zaten in de 8ste klas, 
en waren fanatiek C64 gamers.

312
00:38:00,800 --> 00:38:04,680
- we hadden een band recorder waarmee je muziek
van de televisie kon opnemen.

313
00:38:04,680 --> 00:38:08,680
- We namen muziek van TV op, en dan
gingen we naar de band luisteren, C64 muziek.

314
00:38:08,680 --> 00:38:11,160
- Dus jullie luisterden soundtracks van spelletjes?

315
00:38:11,160 --> 00:38:13,000
- Ja, spelletjes and demo soundtracks.

316
00:38:19,480 --> 00:38:23,000
- Er is geen bladmuziek dus je moet het uitvogelen.

317
00:38:23,000 --> 00:38:26,080
- Het is moeilijk om bladmuziek te maken van 1, 0, 0, 1

318
00:38:26,080 --> 00:38:30,720
- Je hebt maar 3 kanalen, en die drie kanalen verdelen
over zes instrumenten, dat is een moeilijke taak.

319
00:38:38,640 --> 00:38:44,400
- Ik denk dat het moeilijkste gedeelte was dat we nummers
gingen spelen waarvan het nooit bedoeld was om live te spelen.

320
00:38:44,400 --> 00:38:50,040
- Ze hebben geen duidelijke toonsleutel, ze kabbelen maar
wat, en ook al hebben ze wel een methode,

321
00:38:50,040 --> 00:38:54,400
- kun je niet zeggen "Ok, dit is een majeur". Nee.

322
00:39:06,040 --> 00:39:10,320
Herschikken van C64 muziek voor 
echte instrumenten is een lastige taakm

323
00:39:10,320 --> 00:39:17,440
waarschijnlijk omdat een noot op een computer maken een 
radicaal andere aanpak is dan op een fysiek instrument.

324
00:39:17,440 --> 00:39:19,600
Je kunt niet zomaar een snaar of toets aanslaan.

325
00:39:22,280 --> 00:39:27,160
- Er zitten wat overeenkomsten in synthesizers 
en oldschool muziek maken;

326
00:39:27,160 --> 00:39:33,120
- ze beginnen allebei met een sinus of driehoek golf
bijvoorbeeld, in plaats van samples.

327
00:39:33,120 --> 00:39:38,480
- Je pakt niet gewoon een trompet, houdt het voor
een microfoon en boem, het staat in de machine.

328
00:39:38,480 --> 00:39:43,680
- Nee, je pakt basale golftonen en 
moduleert en past deze aan.

329
00:39:49,640 --> 00:39:55,920
- Dus je moet de computer een commande geven in zijn taal van 
"Pak dit geluid en moduleer het zus en zo."

330
00:39:55,920 --> 00:40:09,120
- Ja, neem een sinus, zet het op frequentie X, bijv. 1kHz, 
zet een filter aan, zet het op lowpass, knip op 2000Hz, enz.

331
00:40:09,680 --> 00:40:13,560
Vincenzo. Muzikant, lid van 
Conspiracy, Rebels en Fresh!Mindworkz.

332
00:40:13,560 --> 00:40:17,400
Capabel om op iedere machine muziek te maken
ongeacht het aantal bits voorhanden.

333
00:40:18,120 --> 00:40:24,960
- De C64 SID is behoorlijk gelimiteerd
maar je kunt er veel dingen mee doen.

334
00:40:24,960 --> 00:40:32,520
- Je kan maar 3 kanelen gebruiken, wat betekent dat
je maar 3 geluiden tegelijk kunt maken.

335
00:40:32,520 --> 00:40:36,920
- Creatief zijn is heel erg bruikbaar hier.

336
00:40:44,720 --> 00:40:54,800
- Dit is het bladmuziek. Met snelheid 3, en 
instrument 1, op vol volume, en je speelt op toonhoogte F-1,

337
00:40:54,800 --> 00:41:01,120
- dan blijft het spelen, en hier raakt het een 'GATE', 
wat betekent dat ie stopt met spelen.

338
00:41:01,120 --> 00:41:06,440
- Dan stappen we over op instrument 0 
met toonhoogte G-1, en we dempen het.

339
00:41:07,880 --> 00:41:12,880
- De generatie van geluid, het aanpassen van geluid 
instellingen, wordt op een ander scherm gedaan.

340
00:41:12,880 --> 00:41:25,320
- Je start op nummer 0, met waarde 41, wat een 
'square wave' betekent, dan een square wave opnieuw
met modulatie C,

341
00:41:25,320 --> 00:41:35,040
- wat betekent een octaaf hoger en dan 41 00 betekent
een 'square wave' met geen toonverschuiving.

342
00:41:35,040 --> 00:41:38,400
- En hoe weet je dat?
- Ervaring.

343
00:41:38,400 --> 00:41:43,320
- Ik denk dat je dit niet uit een boek hebt geleerd.
- Experimenteren, alles is experimenteren.

344
00:41:43,320 --> 00:41:48,400
- Je hebt al deze basisgeluiden
waarmee je kunt spelen en combineren.

345
00:41:48,400 --> 00:41:55,160
- Het is niet zo moeilijk als je de basisregels snapt,
dan kun je vrij gemakkelijk C64 muziek maken.

346
00:41:55,160 --> 00:42:03,160
- Hij praat poep trouwens. Geloof niets wat hij zegt.
Ik heb een demo van hem gehoord met een paardenhinnik!

347
00:42:03,160 --> 00:42:08,920
- Hoe deed je dat? Ik bedoel het was echt gehinnik?!

348
00:42:08,920 --> 00:42:14,280
- Oh eenvoudig, 02, 06, 41, 68, 7B

349
00:42:19,680 --> 00:42:25,560
- Limitaties zorgen ervoor dat deze mensen die computer
muziek maken om iets uit helemaal niets te maken,

350
00:42:25,560 --> 00:42:29,600
- en dat kun je niet zonder een
grote hoeveelheid genialiteit.

351
00:42:29,600 --> 00:42:36,400
- Een live act met een Commodore 64? is dat te doen?
- Sommige mensen hebben dat gedaan, ja.

352
00:42:51,880 --> 00:42:57,640
Met de verschijning van de Amiga en PC, zijn muziek 
tools verder ontwikkeld. Eerst kwamen er trackers,

353
00:42:57,640 --> 00:43:04,000
die redelijk leken op de C64 software, maar met de 
mogelijkheid om gedigitaliseerde samples af te spelen,

354
00:43:04,000 --> 00:43:07,480
waardoor men complexere muziek kon maken.

355
00:43:07,480 --> 00:43:14,240
Tegenwoordig wordt demo muziek gemaakt met de nieuwste 
generatie muziek software, dezelfde tools waarmee muziek 
voor op de radio wordt gemaakt.

356
00:43:18,400 --> 00:43:24,800
Een 4 or 64 kilobyte intro, kunnen echter vanwege
de grootte geen samples bevatten.

357
00:43:24,800 --> 00:43:31,400
dus moet men teruggrijpen op de oorspronkelijke manier,
zoals op C64, en geluid creëren uit geluidsgolven.

358
00:43:36,040 --> 00:43:43,440
- Hoe volgt de demoscene de muziek trends?
Maakt het uit wat hot or not is?

359
00:43:43,440 --> 00:43:48,240
- Ik zei je nog, Ik heb een dubstep vergiftiging!
- Dus ook demosceners maken dubstep?

360
00:43:48,240 --> 00:43:53,800
- In grote getale! En grote getale bigbeat, 
grote getale drum-and-bass, grote getale dubstep.

361
00:43:53,800 --> 00:43:58,200
- En soms zie je een coole metal demo, 
meestal uit Finland.

362
00:43:58,200 --> 00:44:02,600
- Dus er zijn geen restricties, 
ook niet in electrische muziek?

363
00:44:02,600 --> 00:44:09,920
- Geen. Er is ambient, er is zelfs aardig wat drone 
ambient, met dezelfde bromtoon voor tien minuten.

364
00:44:09,920 --> 00:44:13,720
- Ik kan me zelfs demos met samba soundtracks
herinneren, maar dat is geen echte trend. 

365
00:44:28,600 --> 00:44:34,440
- Ondanks dat het computer muziek is,
zijn ze behoorlijk catchy. En ingenieus.

366
00:44:34,440 --> 00:44:41,400
- en als deze tracks commercieel geschreven zouden zijn
zouden het hits zijn. De melodische stijl garandeert dat.

367
00:44:48,880 --> 00:44:58,120
- Meestal zijn demoscene muzikanten gewoon demoscene muzikanten.
- Dus ze zijn los van de muziek scene?

368
00:44:58,120 --> 00:45:04,560
- Niet helemaal los, maar ja, je zult demoscene muzikanten 
vinden die coole drum-and-bass tracks maken,

369
00:45:04,560 --> 00:45:07,760
- en deze alleen maar in de demoscene uitbrengen,
nergens anders.

370
00:45:14,600 --> 00:45:26,520
- Commerciele plannen met demo muziek staat te ver van de
filosofie van dit alles; niemand is daar echt in geïnteresseerd.

371
00:45:26,520 --> 00:45:33,840
- Het probleem is dat de kwaliteit en populariteit van
muziek niet altijd van hetzelfde niveau is.

372
00:45:33,840 --> 00:45:41,040
- Ik bedoel, ik weet niet of je het in de achtergrond kunt
horen, maar je kunt briljante electronische muziek horen nu,

373
00:45:41,040 --> 00:45:44,640
- maar in de buitenwereld? “Come on Barbie girl”

374
00:45:48,080 --> 00:45:55,640
De grafische mogelijkheden van computers zijn ook sterk verbeterd
de laatste 30 jaar, tegelijk met de muziek mogelijkheden.

375
00:45:55,640 --> 00:46:01,720
Tegenwoordig bruiken artiesten tools voor 3D objecten
met dezelfde workflow als bij het houwen van een beeld.

376
00:46:01,720 --> 00:46:07,360
20-25 jaar geleden, in de tijd van de C64
hadden grafische artiesten zoveel limitaties

377
00:46:07,360 --> 00:46:10,640
waardoor pixel-voor-pixel tekenen het snelste was.

378
00:46:14,920 --> 00:46:19,680
- Deze software is keyboard-gestuurd.

379
00:46:19,680 --> 00:46:36,120
- Daarom kun je er snel mee werken, als je handigheid hebt,
en de mogelijkheden kent, dan teken je redelijk snel.

380
00:46:36,120 --> 00:46:44,400
- En als je uitzoomt naar volledig scherm,
kun je alleen daar het totale plaatje zien.

381
00:46:45,520 --> 00:46:53,680
De grootste uitdaging is dat, hoewel de C64 16 kleuren heeft, 
het kan maar 2 of 4 kleuren per karakter.

382
00:46:54,560 --> 00:46:57,800
Tekenprogrammas laten die karakterlimitaties zien 
met een ruitjesveld.

383
00:46:59,360 --> 00:47:03,680
- Zie, je kunt zien dat ik hier geen oranje
meer mag gebruiken,

384
00:47:03,680 --> 00:47:10,200
- omdat ik hier al drie kleuren in dit karakter
gebruik, naast de zwarte achtergrond.

385
00:47:10,200 --> 00:47:19,160
- Dus hier moet je wat trucjes doen,
kleuren omdraaien zonder dat je dat echt ziet.

386
00:47:19,160 --> 00:47:26,480
- Het valt jouw ogen vast niet op als een paar
pixels een verkeerde kleur hebben.

387
00:47:34,200 --> 00:47:41,040
- Dat is deel van de schoonheid van pixel kunst,
je moet je aan de limitaties houden.

388
00:47:41,040 --> 00:47:53,960
- puntje voor puntje tekenen is niet genoeg,
je moet ook rekening houden met de hardware limitaties.

389
00:47:59,720 --> 00:48:09,040
- Als je tegenwoordig naar de C64 grafische artiesten kijkt, 
gebruiken de meesten tegenwoordig geen C64 meer.

390
00:48:09,040 --> 00:48:16,520
- Er zijn veel cross-platform tools, wat betekent dat het
op een ander platform draait, je meer features hebt,

391
00:48:16,520 --> 00:48:20,720
- maar het is zo gemaakt dat het eindresultaat werkt op C64.

392
00:48:27,200 --> 00:48:34,720
- De nieuwste rage is om converters te gebruiken
in plaats van tekenprogramma's

393
00:48:34,720 --> 00:48:41,840
- Wat betekent dat je elk tekenprogramma op de PC
kunt gebruiken, deze in de converter stopt,

394
00:48:41,840 --> 00:48:50,160
- en deze probeert uit te puzzelen hoe het plaatje
het beste eruit kan komen te zien op de C64.

395
00:48:50,160 --> 00:48:55,800
Hier gebruiken programmeurs ongedocumenteerde, 
eigenlijk kapotte functionaliteiten van de 
computer in een wedstrijdje
396
00:48:55,800 --> 00:49:02,480
om zo verschillende beeldmodi te maken die gebruikt 
kunnen worden voor plaatjes met hogere resolutie of kleuren.

397
00:49:02,480 --> 00:49:09,040
De regels voor deze modi zijn zo complex dat ze in het
achterhoofd houden tijdens het tekenen onmogelijk is,

398
00:49:09,040 --> 00:49:12,800
daarom zijn er tools geschreven
om uiteindelijke plaatjes te converteren.

399
00:49:12,800 --> 00:49:17,640
- Je kunt je deze limitaties niet meer voorstellen.

400
00:49:17,640 --> 00:49:26,960
- Dingen zoals, "ik kan de achtergrond kleur in iedere
derde karakter gebruiken als het een wijde pixel is,
en daarboven,

401
00:49:26,960 --> 00:49:36,120
- in elke raster lijn kan ik drie andere kleuren gebruiken
en dan,” wat dan ook. Dat kun je niet onthouden.

402
00:49:42,760 --> 00:49:52,560
- Het gekke is, nieuwe video modi voor de C64
worden zelfs vandaag nog gevonden. Onmogelijke dingen.

403
00:49:52,560 --> 00:50:00,120
- Elk jaar denken we "Nou dit is het limiet, 
je kunt niet meer doen," en dan doet iemand dat toch.

404
00:50:00,120 --> 00:50:06,720
- Dus chipretro is bloeiende en limitaties 
worden nog steeds gepushd.
- Ze halen nog steeds het maximale er uit.

405
00:50:15,040 --> 00:50:19,240
De voorgang in computer techniek heeft
natuurlijk de beelden ook verbeterd.

406
00:50:19,240 --> 00:50:23,360
Tegenwoordig zijn de tools om plaatjes,
die op demoparties getoond worden

407
00:50:23,360 --> 00:50:28,160
dezelfde tools die ook gebruikt worden voor
populaire animatiefilms of computerspellen.

408
00:50:29,600 --> 00:50:33,400
Het is mogelijk om toch unieke subgenres
in de demoscene te vinden, 

409
00:50:33,400 --> 00:50:37,840
zoals logos, bedoelt om tekst in een spectaculaire
manier te laten zien, vergelijkbaar met graffiti.

410
00:50:40,160 --> 00:50:44,960
Deze logos staan soms ook naast in de demo,
ook in de informatie tekst bestanden,

411
00:50:44,960 --> 00:50:49,320
in dat geval zijn ze gemaakt met louter
de ASCII karakters op de computer.

412
00:50:51,320 --> 00:50:57,160
In de jaren '80 en '90, was niet alleen het 
productieproces van zulke kunststukken moeilijk.

413
00:50:57,160 --> 00:51:04,520
Zonder Internet, communicatie en distributie
van werken verliep analoog, via de post.

414
00:51:04,520 --> 00:51:08,400
'Swappers' met hun eigen netwerkjes
over de hele wereld,

415
00:51:08,400 --> 00:51:13,640
zetten demos, spelletjes en software kopiëen
op floppies en wisselden die uit via de post.

416
00:51:13,640 --> 00:51:22,640
- Wij, 'mailtraders', kenden honderden mensen.
En we waren een soort van peer-to-peer netwerk.

417
00:51:22,640 --> 00:51:30,240
- Ik kreeg spul van die en die, Ik schrijf een brief en
doe alle spullen bij elkaar en stuur het naar anderen.

418
00:51:30,240 --> 00:51:33,800
- Het was belangrijk dat als je iets nieuws had,
dat je het naar die andere mensen kreeg.

419
00:51:33,800 --> 00:51:40,280
- Hier in Hongarije, had je gasten met meer dan
vijfhonderd contacten die spul via de post verstuurden.

420
00:51:40,280 --> 00:51:43,960
- Waarvoor de postbode twee keer moest lopen.

421
00:51:43,960 --> 00:51:51,440
- We hadden envelopes vol floppys,
vier floppys, acht floppys van over de hele wereld.

422
00:51:51,440 --> 00:51:57,800
- Dus ik had iedere dag zo'n twintig grote 
enveloppen in mijn brievenbus.

423
00:51:57,800 --> 00:52:03,080
- Swappers waren belangrijk voor groepen in die tijd,
omdat zij de boel distribueerden.

424
00:52:03,080 --> 00:52:13,000
- Na iedere party bracht ik een 'pack' uit 
met alle intros van die party.

425
00:52:17,480 --> 00:52:21,400
Demos en applicaties waren niet de enige
dingen die per post werden gedistribueerd.

426
00:52:21,400 --> 00:52:25,080
Teams met zelfaangestelde schrijvers
startten "diskmagazines".

427
00:52:25,080 --> 00:52:29,600
Dit waren geen tekstbestanden maar uitvoerbare
programma's die hun inhoud toonden.

428
00:52:32,000 --> 00:52:40,640
- je had een disk, een PRG bestand, en het was een magazine
je laadde het en je koos een category, nieuws, columns, enz. 

429
00:52:40,640 --> 00:52:48,000
- En dan stuurde je het door aan vrienden, kennissen,
buren, zo verspreidde het.

430
00:52:51,360 --> 00:52:57,920
- Als je teruggaat naar die vroege diskmag tijd,
zie je termen zoals "Postzegels terug!”

431
00:52:57,920 --> 00:53:06,000
- Ze probeerden.. Ze hadden niet veel geld, maar je moest
wel contact houden met al je contacten.

432
00:53:06,000 --> 00:53:09,040
- En als je honderden contacten had,
en zei "Postzegels terug!”,

433
00:53:09,040 --> 00:53:14,080
- waarmee je bedoelde dat postzegels werden teruggestuurd 
dan kon je proberen om die opnieuw te gebruiken

434
00:53:15,760 --> 00:53:18,760
In die tijd was zelfs downloaden niet hetzelfde.

435
00:53:18,760 --> 00:53:21,560
Een betere term zou "downfluiten" zijn.

436
00:53:24,280 --> 00:53:33,040
- In de midden jaren '80 hadden de Hongaarse nationale TV
en radio enkele experimentele uitzendingen,

437
00:53:33,040 --> 00:53:37,560
- waar ze software "rondfloten".

438
00:53:37,560 --> 00:53:48,960
- In essentie als je een C64 programma op een
cassettebandje zet, krijg je bliepgeluid. 

439
00:53:48,960 --> 00:53:54,720
- En zij zendden dat geluid uit en je kon
dat vervolgens weer opnemen.

440
00:53:54,720 --> 00:54:01,640
- dus als een een recorder had, dan zeiden ze
“Commodore of Spectrum gebruikers, start met opnemen,”

441
00:54:01,640 --> 00:54:08,200
- je nam het op, en met die casette kon je weer
het programma op een C64 of Spectrum zetten.

442
00:54:15,440 --> 00:54:20,120
Tegenwoordig, PC demos of intros zijn
in het algemeen gemaakt op twee manieren:

443
00:54:20,120 --> 00:54:23,440
Vanuit het niets, dan wordt de demo  
geleidelijk aan geprogrammeerd, 

444
00:54:23,440 --> 00:54:26,520
of met een demotool gemaakt door de
programmeur van de groep.

445
00:54:31,880 --> 00:54:43,400
- Demos maken, de manier hoe ik het doe bijvoorbeeld, 
als ik een 3D object wou maken, toen in de groep
Digital Dynamite,

446
00:54:43,400 --> 00:54:52,000
- dan tekende ik een 3D letter D op ruitjespapier
en dan gebruikte ik het raster om te bepalen:

447
00:54:52,000 --> 00:55:02,280
- "Ok, dit punt linksboven is 0,0;
elke ruit is één eenheid, dus de volgende is 2,0"

448
00:55:02,280 --> 00:55:14,080
- Ik schreef die nummers op, typte ze in, en uiteindelijk
kon die 3D letter vanuit het geheugen getekend worden.

449
00:55:14,080 --> 00:55:23,480
- Ik deed dit vaak, en ik werd er gek van, dus ik zei “Ok,
ik ga een programma schrijven die voor mij de code maakt” 

450
00:55:23,480 --> 00:55:31,080
- Dus ik teken de letter D op een of andere manier,
en het poept code uit.

451
00:55:40,640 --> 00:55:52,640
- Ter vergelijking met commerciële tools, deze tool is
Photoshop, 3D Studio, and Premiere in één. 

452
00:55:52,640 --> 00:56:01,160
- Je kunt procedureel texturen genereren,
3D modellen maken, die animeren, in scenes animeren,

453
00:56:01,160 --> 00:56:05,240
- en dan druk je op spatie en de demo speelt af.

454
00:56:05,240 --> 00:56:13,320
- We gebruiken geen commerciële tools, want
we doen 64k intros, we willen kleine bestanden maken.

455
00:56:13,320 --> 00:56:17,400
- We hadden speciale tools nodig, dus maakten we die.

456
00:56:25,200 --> 00:56:31,840
- Dit is de tijdlijn. De kleine witte
cursor laat zien waar we in de intro zijn.

457
00:56:31,840 --> 00:56:38,200
- Dit is soort van Premiere, een standaard programma 
voor video bewerking. 

458
00:56:38,200 --> 00:56:47,160
- Dit zijn allemaal events, bijvoorbeeld dit zijn
nabewerkende effecten, zoals contrast, blur, en zo.

459
00:56:47,160 --> 00:56:53,360
- En zie, dit is een compleet 3D model, 
helemaal gemaakt met deze tool.

460
00:56:53,360 --> 00:57:02,360
- We maken geen polygonen maar geometrie:
"hier is een torus, met deze radius en zoveel punten."

461
00:57:02,360 --> 00:57:07,600
- Dus je slaat drie parameters op
in plaats van twaalfduizend punten.

462
00:57:07,600 --> 00:57:12,840
- Daar gaat 64k om: drie parameters
gebruiken in plaats van twaalfduizend punten.

463
00:57:16,080 --> 00:57:21,360
Deze ongelofelijk kleine bestandsgroottes zijn mogelijk
in intros met binaire code en daarbij parameters

464
00:57:21,360 --> 00:57:26,200
in plaats van grote vooraf gegenereerde
3D modellen, plaatjes, video of muziekbestanden.

465
00:57:26,200 --> 00:57:30,880
De computer gebruikt deze parameters en
algoritmen om de beelden en geluid te genereren.

466
00:57:33,640 --> 00:57:43,120
- Het is allemaal uit plaatjes opgebouwd. Er gebeurt 
niets wereldschokkends hier maar het eindresultaat 
komt allemaal goed bij elkaar.

467
00:57:49,120 --> 00:57:54,200
- Dit is geen water simulatie, 
ook al lijkt het van wel.

468
00:57:54,200 --> 00:57:59,640
- Dit zijn geen echte vonken, ook al lijkt het 
alsof de zon reflecteert.

469
00:57:59,640 --> 00:58:08,440
- Dit zijn dus geen simulaties van echte dingen,
maar verschillende methoden om het zo te laten lijken.

470
00:58:11,520 --> 00:58:22,280
- Dit zijn de events die getekend worden, bijvoorbeeld
deze laag bevat de wolken achter de zon. Ik weet niet
of je het kunt zien.

471
00:58:22,280 --> 00:58:29,360
- De volgende is de lucht, een simpele vierkant 
waarop kleuren in elkaar overgaan.

472
00:58:29,360 --> 00:58:37,080
- Daaropvolgend is het water en je kunt zien dat dit
gewoon simpel het verschuiven van een textuur is.

473
00:58:37,080 --> 00:58:44,960
- En de volgende zijn de lichtreflecties op het water,
wat gewoon simpele puntjes zijn.

474
00:58:44,960 --> 00:58:56,480
- De truc is we dit effect hebben waar je lijnen horizontaal
kunt verschuiven, als je dat gebruikt, lijkt het op vloeiend water.

475
00:58:56,480 --> 00:59:04,720
- je hebt de verschuivende textuur 
en de lichtreflecties daar weer op.

476
00:59:04,720 --> 00:59:10,960
- Dus hiermee kun je spectaculaire dingen doen
binnen de 64k bestandsgrootte.

477
00:59:20,360 --> 00:59:23,240
Natuurlijk wil niet iedereen een demotool maken.

478
00:59:23,240 --> 00:59:26,720
Sommigen vinden het leuk om elke keer helemaal opnieuw
te beginnen als ze een demo maken.

479
00:59:31,080 --> 00:59:36,880
- Ik teken drie keer veertig lijnen en ik laat
er een camera rondom roteren.

480
00:59:36,880 --> 00:59:41,880
- Hier hebben we de lijnen en nu voegen we
één voor één de effecten toe.

481
00:59:41,880 --> 00:59:47,520
- Stap 1, we gaan ze buigen.

482
00:59:47,520 --> 00:59:51,800
- Dit is de lijn die ze doet buigen,
het werkt zo:

483
00:59:51,800 --> 01:00:01,040
- Je hebt het centrale punt hier, de XYZ coördinaten, 
en ik draai die van hun oorspronkelijke plek,

484
01:00:01,040 --> 01:00:07,000
- vermenigvuldig dat met een sinus waarde
gekoppeld aan de tijd en doe dit voor twee assen,

485
01:00:07,000 --> 01:00:11,280
- en dan schrijf dat resultaat terug naar de originele
XYZ vector, en teken het naar het scherm.

486
01:00:16,360 --> 01:00:23,080
- Ik wil dat de lijnen langer worden als ze verder van 
hun centrale punt afstaan.

487
01:00:23,080 --> 01:00:30,800
- V staat voor de lengte van de lijnen: de afstand van
het centrale punt, de absolute waarde i, gedeeld door tien.

488
01:00:30,800 --> 01:00:38,240
- Daarom zijn ze langer als ze verder weg zijn, omdat de 
coördinaten daar hoger zijn, dan zijn ze verder weg.

489
01:00:38,240 --> 01:00:43,560
- Hier voeg ik V toe aan de coördinaten: X, dan Y, dan Z.

490
01:00:50,760 --> 01:00:53,560
De complexiteit van programmatuur kan oneindig groeien;

491
01:00:53,560 --> 01:00:59,040
zelfs tussen de meest gave demos kun je demos vinden 
die compleet vanaf nul zijn gemaakt,

492
01:00:59,040 --> 01:01:01,680
zonder demotool of soortgelijke software.

493
01:01:10,080 --> 01:01:14,920
Mettertijd, kwamen er ook werken die niet als muziek,
plaatjes of demos bestempeld konden worden.

494
01:01:16,520 --> 01:01:18,720
Dit was de start van de 'wild' categorie.

495
01:01:19,320 --> 01:01:27,320
- Het kan een hele goede 3D animatie zijn,
een korte film, of iets wat compleet ruk is.

496
01:01:27,840 --> 01:01:31,040
Murphy. Programmeur, grafisch artiest, 
lid van Exceed.

497
01:01:31,040 --> 01:01:34,240
De schrijver van Scene.hu, 
en een echte demoscene encyclopedie.

498
01:01:39,480 --> 01:01:46,600
- Een paar jaar terug, ik dacht op Breakpoint, hadden ze
een wild productie wat een machine was die op het podium werd gezet,

499
01:01:46,600 --> 01:01:54,120
- met een 3x3x3 of 8x8x8 LED kubus, en allerlei
knipperende dingen eraan, en het stond daar z'n ding te doen.

500
01:01:54,120 --> 01:02:01,600
- Er zijn liveacts in de wild competities, dus geen projectie
maar mensen gingen iets doen op het podium.

501
01:02:12,360 --> 01:02:21,400
- Iemand haalt een microcontroller uit een koelkast
en maakt daar een demo voor.

502
01:02:21,400 --> 01:02:24,360
- Dat moet een grap zijn...
- Nee hoor!

503
01:02:24,360 --> 01:02:28,040
- Okee, maar diegene die het maakt is doodserieus.

504
01:02:28,040 --> 01:02:32,160
- Jeps, en als je 't bekijkt, dan bekijk je het ook
serieus, want het duurt iets van drie minuten.

505
01:02:32,160 --> 01:02:34,560
- het heeft goede effecten, goede muziek,

506
01:02:34,560 --> 01:02:42,360
- het is gewoon als het begint, en hij zegt dat het
een microcontroller uit een bepaald merk koelkast is,

507
01:02:42,360 --> 01:02:45,440
dan moet je wel denken "ooooookeee, hmm, we zullen zien".

508
01:03:01,720 --> 01:03:06,720
- Op een gegeven mensen is men producties gaan maken voor 
extreme platformen, en men probeert steeds beter dan elkaar te zijn.

509
01:03:06,720 --> 01:03:14,440
- Je kunt wel zeggen dat er geen platformen in de wereld
zijn waar geen demoscene activiteit op is geweest.

510
01:03:14,440 --> 01:03:18,160
- van zakrekenmachines tot gebouwen.

511
01:03:20,600 --> 01:03:24,520
Hoewel ze niet direct horen tot de demoscene,
je zou de animaties wel zo kunnen classiferen

512
01:03:24,520 --> 01:03:28,440
die op het 18-hoog Schönherz studentenhuis 
worden geprojecteerd

513
01:03:28,440 --> 01:03:32,920
op de Budapest University of Technology elk jaar
tijdens het "Schönherz Qpa a wild demo".

514
01:03:32,920 --> 01:03:36,320
Het begon met slechts lampen geplaatst in de ramen,

515
01:03:36,320 --> 01:03:43,080
maar vanaf 2010, kreeg het het scherm een hogere
resolutie and kleuren voor het "The Matrix"-evenement.

516
01:03:49,520 --> 01:03:55,800
- In Hongarije, had je ook de competitie "lamer demo"
wat niet echt elders aansloeg.

517
01:03:55,800 --> 01:03:58,040
- Niet onze fout!

518
01:03:58,040 --> 01:04:09,160
- Het idee was dat veel wild demos vaak "grappig" zijn, dus 
waarom maak je dan geen aparte competitie voor deze?

519
01:04:09,160 --> 01:04:15,960
Je hebt het mooiste haar in de wereld! Mag ik het aanraken?
Wacht, dat was niet de bedoeling. NEE!

520
01:04:15,960 --> 01:04:20,040
- Een paar jaar lang was dit de populairste competitie.

521
01:04:20,040 --> 01:04:24,480
- Ja, omdat je niet echt veel technische
kennis nodig hebt,

522
01:04:24,480 --> 01:04:29,640
- en je nam gewoon wat primitieve animatie,
en voegde wat "hilarische" muziek of een voiceover toe.

523
01:04:29,640 --> 01:04:34,280
- Er waren wel een paar echt grappige,
maar het merendeel was gewoon vermoeiend.

524
01:04:34,280 --> 01:04:42,880
Dit kind zal Windows gaan gebruiken op z'n 38ste,
een hartaanval op z'n 40ste krijgen, en sterven op z'n 41ste.

525
01:04:48,720 --> 01:04:52,800
De demoscene is momenteel het meest populair in
Duitsland en Noord Europa.

526
01:04:52,800 --> 01:04:56,320
Deze landen organiseren ook jaarlijks de grootste demoparties.

527
01:04:56,320 --> 01:05:03,600
Breakpoint, in Duitsland, werd 8x georganiseerd tot 2010
en meer dan 1000 mensen uit 30 landen over de hele wereld
bezochten de party.

528
01:05:03,600 --> 01:05:07,800
Net zo groot zijn Assembly in Finland, 
of The Gathering in Noorwegen,

529
01:05:07,800 --> 01:05:12,840
die beide als demoparties zijn gestart maar tegenwoordig
ook open zijn voor een grote massa gamers.

530
01:05:15,680 --> 01:05:21,800
Kleinere feestjes zijn overal ter wereld en het totale aantal
uitgebrachte producties tot nu toe, is al meer dan 50000.

531
01:05:21,800 --> 01:05:27,440
De competitie is groot, dus om één van de beste en meest
bekende te worden is geen makkelijke taak.

532
01:05:27,440 --> 01:05:31,400
Maar af en toe zijn er Hongaarse groepen die een plek
hebben gehaald bij de allerbeste,

533
01:05:31,400 --> 01:05:34,520
en presenteren artiesten die wereldwijd reputatie maken.

534
01:05:37,080 --> 01:05:45,480
- NVIDIA heeft een demoparty in San Jose geörganiseerd,
en vroegen Gargaj om met de organisatie te helpen.

535
01:05:45,480 --> 01:05:51,600
- Ze wilden iemand autentiek dus namen ze een Hongaarse
gozer naar de USA om daar Engels te praten.

536
01:05:51,600 --> 01:05:57,200
- Er zijn altijd een aantal opvallende of goede groepen,
soms Brits,

537
01:05:57,200 --> 01:06:02,640
- soms Noors, soms Duits, 
soms Fins.

538
01:06:02,640 --> 01:06:09,280
- En ja, soms halen Hongaarse groepen ook de top.

539
01:06:11,320 --> 01:06:17,400
Conspiracy is zo'n groep, begonnen in 2002
door leden van de 3 actiefste demogroepen destijds.

540
01:06:17,400 --> 01:06:23,640
- We verschenen met deze groep om de strijd aan te
gaan met de koningen van de 64k intros in die tijd,

541
01:06:23,640 --> 01:06:29,840
- diegenen die zo overheersten dan anderen hun
releases niet meer wilden uitbrengen in de 64k competities,

542
01:06:29,840 --> 01:06:36,120
- als ze bijvoorbeeld hoorden dat er een Farbrausch intro was,
want dan maakten ze toch geen kans.

543
01:06:36,120 --> 01:06:39,920
- En met onze eerste release, 
vaagden we ze gewoon weg!

544
01:06:39,920 --> 01:06:44,080
- Conspiracy kwam naar Breakpoint, 
met een 4-delige intro, weet je,

545
01:06:44,080 --> 01:06:50,120
- vier delen aan complete demo in één 64k intro,
verbasingwekkend.

546
01:07:01,040 --> 01:07:04,360
- Er komt meer?

547
01:07:04,360 --> 01:07:06,440
- Er komt MEER????

548
01:07:06,440 --> 01:07:12,400
- We hadden het in het geheim gemaakt, niemand
wist dat we een intro gemaakt hadden, of dat we bestonden.

549
01:07:18,440 --> 01:07:23,720
- We wilden een blockbuster effect,
weet je, BOEM, hier zijn we. En dat werkte!

550
01:07:28,440 --> 01:07:35,480
- We zaten daar tijdens de competitie, de intros worden
getoond en de laatste paar werden getoond,

551
01:07:35,480 --> 01:07:43,120
- want je weet nooit hoeveel intros er zijn, ze vertellen 
dat nooit, dus je gaat van "Oh nog één. Mooi!"

552
01:07:43,120 --> 01:07:50,800
- En er waren een paar goede intros, dan Farbrausch’s 
intro werd getoond, wat een hele goede intro was,

553
01:07:50,800 --> 01:07:58,640
- de eerste intro met een geänimeerd mens,
een blote dame zelfs, dus ga maar na!

554
01:08:06,840 --> 01:08:13,640
- Dus hun intro is afgelopen, iedereen denkt dat de competitie
over is en dan laten ze die van ons als allerlaatste zien.

555
01:08:13,640 --> 01:08:22,520
- Tomcat zat achter me en zei "Ze kunnen deze maar beter niet
laten zien!", want tja, de Farbrausch intro was zo goed.

556
01:08:22,520 --> 01:08:32,480
- Dus we hadden onze intro, Project Genesis, hij duurt 10 minuten,
is heel heel divers, en er zit voor iedereen favoriete onderdelen in.

557
01:08:39,640 --> 01:08:43,080
- We hadden een groot logo "Conspiracy" in het begin,

558
01:08:43,080 --> 01:08:50,960
- geen hond wist wie dit waren of wat ze wilden en we hadden
de precieze credits expres op het eind gedaan.

559
01:08:50,960 --> 01:08:59,720
- We hadden realtime doek simulatie voor een Hongaarse vlag
en onze namen verschenen daarvoor.

560
01:08:59,720 --> 01:09:05,200
- Toen mijn naam verscheen, 
Tomcat sloeg mij op mijn schouder

561
01:09:05,200 --> 01:09:08,840
- en zegt
“Fuck you, jullie klootzakken hebben dit nooit gezegd!”

562
01:09:16,840 --> 01:09:22,160
- Gargaj sprong op en zwaaide met de Hongaarse vlag
op de eerste rij. Dat was mooi!

563
01:09:34,720 --> 01:09:42,960
En hun succes kreeg gevolg. Hun 64k intro "Chaos Theory"
is misschien wel de bekendste Hongaarse intro ter wereld.

564
01:09:42,960 --> 01:09:50,280
Diens populariteit en bewondering kan het beste aangetoond
worden met dat de Franse demogroep FRequency er een 4k remix
van heeft gemaakt voor MAIN 2010.

565
01:09:51,560 --> 01:09:58,440
- Twee weken geleden, zochten we naar een idee voor een 
snelle 4k in de compo

566
01:09:58,440 --> 01:10:08,520
- We keken zoals vaker wat demos
's nachts met vrienden en we dachten: 

567
01:10:08,520 --> 01:10:14,840
- He, waarom maken we niet een 4k van een 64k?

568
01:10:14,840 --> 01:10:21,120
- En toen we dit zeiden, de eersts 64k
waar wij aan dachten was "Chaos Theory".

569
01:10:25,760 --> 01:10:29,640
- Het is heel bekend in de intro scene,

570
01:10:29,640 --> 01:10:41,040
- omdat het zo'n beetje de eerste demo was met entertainende 
muziek en toch complexe beelden in zo'n kleine bestandsgrootte.

571
01:10:47,840 --> 01:10:52,280
Natuurlijk is Conspiracy niet de enige Hongaarse
groep waar we trots op kunnen zijn.

572
01:10:52,280 --> 01:10:57,480
Exceed, in 2000, maakte demoscene historie door beide
grootste demoparties in één jaar te winnen.

573
01:11:06,560 --> 01:11:14,480
Hun 64k intro "Heaven 7" wordt nog steeds gezien als één van de beste 
intros tot nu toe, en hun demo "Spot" won Assembly in Finland.

574
01:11:14,480 --> 01:11:17,120
De lijst van Hongaarse successen is nog langer:

575
01:11:17,120 --> 01:11:23,920
Op de C64, de demo "Soiled Legacy" van Resource werd jarenlang 
gezien als één van de 10 beste demos op dat platform.

576
01:11:29,600 --> 01:11:34,800
- Het grappige is, de Hongaarse energie zit ook in de scene. 

577
01:11:34,800 --> 01:11:40,480
- Denk aan de tijd dat de Olympische SPelen in Barcelona 
of Sydney waren,

578
01:11:40,480 --> 01:11:46,120
- en het hele land duimde voor Egerszegi Krisztina,
Kovács Ági, Darnyi Tamás, Nagy Tímea.

579
01:11:46,120 --> 01:11:52,360
- Een soortgelijke support voelen de demogroepen ook,
we weten dat we een beetje gehandicapt zijn door geschiedenis,

580
01:11:52,360 --> 01:11:54,840
- we zijn een soort van underdogs,

581
01:11:54,840 --> 01:12:01,400
- en dat maakt de Hongaarse gedrevenheid om met een klein
team de hele competitie weg te vagen!

582
01:12:07,200 --> 01:12:11,920
- Wat gebeurde er rond '91-'92?

583
01:12:11,920 --> 01:12:22,400
- Het was vrij ongewoon vanwege het Oostblok,
zelfs de actieve sceners hadden problemen met taalbarrières.

584
01:12:28,840 --> 01:12:36,480
- Er was wel een grote groep sceners. We hadden
demoparties met meer dan duizend mensen hier in Hongarije.

585
01:12:36,480 --> 01:12:47,720
- De scene was enorm toen, en we konden zo alleen staan,
wat die jaren had je 6 tot 8 demoparties per jaar.

586
01:12:47,720 --> 01:12:55,120
- Er waren jaren dat je meer demoparties hier had
als vier andere landen gecombineerd,

587
01:12:55,120 --> 01:13:00,880
- er gebeurde zoveel dat we prima ons
eigen ding hadden.

588
01:13:06,680 --> 01:13:11,560
- Om aan te geven hoe succesvol de Hongaren waren, 
er is een website genaamd Pouët,

589
01:13:11,560 --> 01:13:17,080
- de grootste demoscene website en bevat bijna
alle producties die er zijn,

590
01:13:17,080 --> 01:13:20,240
- Het heeft een top 10 van de populairste demos,

591
01:13:20,240 --> 01:13:25,880
- en ik weet niet hoe het nu is maar er was een tijd
dat drie van de 10 Hongaarse producties waren.

592
01:13:25,880 --> 01:13:28,280
- Waar zit de grootste eer in jouw werk?

593
01:13:28,280 --> 01:13:33,360
- Wanneer je een party wint, helemaal als je wint
van anderen die echt hun best hebben gedaan.

594
01:13:33,360 --> 01:13:37,960
- Dat verschilt. Ik vind het het leukst als iemand
naar je toe komt op een party

595
01:13:37,960 --> 01:13:41,320
- en zegt "woei, jij bent diegene van dat wauw ding!"

596
01:13:41,320 --> 01:13:47,560
- Weet je, als je ziet dat het werk helemaal zijn
eigen leven is gaan leiden en dat mensen het kennen,

597
01:13:47,560 --> 01:13:52,480
- en dan verbaasd vragen: “Wauw, heb jij dat gemaakt? 
Ik heb het zo vaak gezien. Ik vind het te gek!”

598
01:13:52,480 --> 01:13:58,280
- Inderdaad, dat is het beste, wanneer ze niet weten dat jij
het gemaakt hebt en dat dan ontdekken. Dat is de beste erkenning.

599
01:14:03,240 --> 01:14:07,680
Eén van de typische manieren van wederzijdse erkenning
in demos zijn de "greetings",

600
01:14:07,680 --> 01:14:11,080
waar de makers van een demo hun respect uiten aan
de groepen die zij bewonderen.

601
01:14:11,080 --> 01:14:15,280
Als je in een demo door de populaire groepen wordt
gegroet, wordt dat echt als een eer gezien,

602
01:14:15,280 --> 01:14:18,520
omdat dat aangeeft dat zij ook jouw werk
als één van de besten zien.

603
01:14:21,600 --> 01:14:27,000
- Zijn er beroemdheden of legenden in Hongarije?

604
01:14:27,000 --> 01:14:34,760
- Legenden worden bepaald door jongere sceners, bijvoorbeeld 
ik denk tegenwoordig dat Gargaj en z'n groep het populairste zijn,

605
01:14:34,760 --> 01:14:39,560
- door nieuwkomers, worden zij als legenden gezien.

606
01:14:39,560 --> 01:14:43,120
- Jullie waren ook legenden!

607
01:14:43,120 --> 01:14:51,200
- Ja, ik had diskmag artikelen gelezen over Murphy. Het is bizar
om iemand te ontmoeten waar je zoveel over gelezen hebt.

608
01:14:55,680 --> 01:14:59,160
Soms wordt een demo ook buiten de scene populair.

609
01:14:59,160 --> 01:15:05,680
- Ik was in Szeged, bezopen, en boven mij waren twee gasten aan
het praten over 64k intros en Conspiracy en zo.

610
01:15:05,680 --> 01:15:11,040
- Ik kijk ze aan en vraag "Wat? Ken je Conspiracy?"
"Ja. Ze zijn te gek!"

611
01:15:11,040 --> 01:15:15,800
- "Hoi, ik ben BoyC". De ogen gaan wijd open en hij vraagt,
"Wat doe jij in godsnaam hier?" 

612
01:15:15,800 --> 01:15:17,840
- "Wat? Ik was naar een concert"

613
01:15:23,840 --> 01:15:32,320
- We waren aan het zuipen naast de ELTE bij de ZP, en
drie meisjes verschenen en waren meegebracht door een vriend,

614
01:15:32,320 --> 01:15:39,080
- en een maat vraagt of ze  "Chaos Theory" kunnen zien,
want ik had daar een video van op mijn telefoon.

615
01:15:39,080 --> 01:15:44,880
- Dus ik laat het aan één van die meisjes zien en ze zegt
"Oh die ken ik, we hebben deze bestudeerd!!"

616
01:15:55,280 --> 01:15:57,240
De demoscene is dood.

617
01:15:58,520 --> 01:16:02,720
- De zin "de scene is dood"
hoor je de laatste 30 jaar.

618
01:16:02,720 --> 01:16:08,880
- Ik begon in '98 in de scene, en al in '98 waren er mensen 
bezig om het te begraven, of nou ja, het was anders!

619
01:16:08,880 --> 01:16:17,640
- 15 jaar geleden had je 10 tot 15 parties per jaar,
en dat nam enorm af.

620
01:16:17,640 --> 01:16:28,880
Toen we SCEnEST in '96 organiseerden, hadden we 1200
betalende visitors! Dat was een beest van een party!

621
01:16:36,480 --> 01:16:43,440
- De generatie die naar de middelbare school ging, ging
naar de universiteit, werd volwassen en oeps, kreeg een familie,

622
01:16:43,440 --> 01:16:49,600
- druk met werk, vanalles gebeurde en het enthousiasme
is er nog wel, maar de tijd niet meer.

623
01:16:49,600 --> 01:16:54,720
- Echt ervoor gaan zitten om een goede demo te maken,
de laatste keer dat dat gebeurde was in 1999.

624
01:16:54,720 --> 01:17:00,960
- Nu is het geen groep? Geen demo?
- Niet echt. Er zijn altijd plannen maar het komt er niet van.

625
01:17:00,960 --> 01:17:04,440
- Waarom?
- Omdat ik oud ben!

626
01:17:04,440 --> 01:17:08,400
- En je kunt geen demo programmeren?
- Dat kan ik wel, maar

627
01:17:08,400 --> 01:17:14,480
- ik ben oud en lui. Nee, ik bedoel
ik heb de tijd of nog meer de stemming niet.

628
01:17:14,480 --> 01:17:18,680
- Je gaat naar huis na 10 uur werken - niet lachen

629
01:17:18,680 --> 01:17:25,960
- 10 uur op kantoor en dan wil je thuis niet 
hetzelfde nog eens doen, dat werkt niet.

630
01:17:29,720 --> 01:17:38,440
- Er is nog steeds een nieuwe generatie, maar die zijn niet zo
talrijk als in de "goede oude tijd".

631
01:17:38,440 --> 01:17:42,240
- Om een demo te maken moet er veel werk verzet worden.

632
01:17:42,240 --> 01:17:47,280
- En je krijg niet direct dezelfde feedback en
erkenning als wat je kunt krijgen van bijvoorbeeld,

633
01:17:47,280 --> 01:17:51,160
- een YouTube video die je in vijf minuten kunt maken,,
en waarmee je 50000 hits haalt,

634
01:17:51,160 --> 01:17:54,720
- van mensen die zeggen dat het briljant is of dat je suckt.

635
01:17:54,720 --> 01:17:56,520
- Dat heb je niet in de demoscene,

636
01:17:56,520 --> 01:18:02,560
- Je hebt iets van 12 mensen die zeggen dat het briljant is
en 300 die zeggen dat het suckt.

637
01:18:02,560 --> 01:18:09,680
- Dus de beloning is er niet echt voor kids om te zeggen:
"ik wil er veel tijd in stoppen".

638
01:18:09,680 --> 01:18:19,040
- Destijds was Orange een goed voorbeeld van hoe je van zero
tot hero in een jaar kunt worden door hard te werken aan 
iets van wereldklasse.

639
01:18:19,040 --> 01:18:23,520
- Tegenwoordig als je vanaf nul begint, heb je vier jaar nodig.

640
01:18:23,520 --> 01:18:31,280
- Een viral video op Internet duurt hoe lang?
Minder dan 15 minuten aan faam.

641
01:18:31,280 --> 01:18:39,920
- Maar met demos. we herinneren demos van vorig jaar,
het jaar daavoor, 10 jaar terug, 15 jaar terug...

642
01:18:39,920 --> 01:18:47,480
- Als je een roterende kubus op het scherm kon krijgen,
was je een baas. Die standaarden zijn anders nu. 

643
01:18:47,480 --> 01:18:55,120
- Ga maar na, je gaat naar de film, kijkt naar Avatar,
dat is het niveau van kwaliteit waar je tegen op moet boxen.

644
01:19:06,280 --> 01:19:15,080
- Daarom moet je ze helpen. Het is alsof je ze mentaal
moet voorbereiden om hun eerste demo te maken.

645
01:19:15,080 --> 01:19:24,000
- Ja, het is een probleem dat ze niet durven. Dat is een stomme
instelling want als je iets niet kunt, dan kun je het niet
maar je hebt het tenminste geprobeerd.

646
01:19:24,000 --> 01:19:31,440
- Het gaat allemaal om de instelling. Wil je succesvol in de
scene zijn of gewoon alleen maar er onderdeel van zijn.

647
01:19:31,440 --> 01:19:37,720
- Als je succesvol wil zijn, moet je een tool maken en
er jaren aan werken, een grafische artiest vinden en een designer.

648
01:19:37,720 --> 01:19:41,720
- Maar als je gewoon lol wil hebben, ga zitten en maak demos. 

649
01:19:45,440 --> 01:19:53,760
- Ga maar na, de scene is techniek-geörienteerd,
artistiek, computergericht, ondergronds, en vrij spel.

650
01:19:53,760 --> 01:19:57,400
- Ben je verbaasd dat het niet populair is?!

651
01:19:57,400 --> 01:20:06,160
- Ik denk dat 't normaal is, je hebt nu internet, console dit,
console dat, kinderen doen hele andere dingen.

652
01:20:06,160 --> 01:20:12,240
- Toen, weet je, hadden we geen internet,
we hackten maar wat op computertjes die we kochten,

653
01:20:12,240 --> 01:20:19,320
- We? Ik bedoel die onze ouders kochten!
En we vonden het interessant wat we allemaal ermee konden.

654
01:20:19,320 --> 01:20:24,120
- In eke stad had je een klein aantal computers en
men begon er creatieve dingen mee te doen,

655
01:20:24,120 --> 01:20:29,840
-  het was een soort van privilege. Tegenwoordig heeft
iedereen computers, dus men verspreidt zich niet meer zo ver.

656
01:20:29,840 --> 01:20:38,120
- Kinderen hebben tegenwoordig de hele wereld voor zich als
ze achter de computer gaan zitten, ze kunnen doen wat ze willen,

657
01:20:38,120 --> 01:20:42,800
- spelletjes spelen, beetje browsen. 
Het is anders, de wereld is anders nu.

658
01:20:47,440 --> 01:20:56,600
- Realiseer dat in '95 dat demos de meest spectaculaire dingen 
waren die je op een computer kon bekijken.

659
01:20:56,600 --> 01:21:02,720
- Spelletjes waren meestal 2D toen nog, ze liepen achter.

660
01:21:02,720 --> 01:21:11,920
- Ze waren verder dan spelletjes gemaakt door professionele
studios, ze konden betere kwaliteit produceren.

661
01:21:11,920 --> 01:21:16,440
- Nu hoef je maar naar YouTube te gaan,

662
01:21:16,440 --> 01:21:22,680
- en de showreels van de 10 beste visual effects studios 
bekijken om te zien wat de top is.

663
01:21:22,680 --> 01:21:25,440
- We hadden geen Toy Story en dat soort dingen. 

664
01:21:25,440 --> 01:21:30,040
- Nu kan iedereen naar de film gaan en later een 4k intro zien
en vervolgens afvragen wat het nut ervan is?!

665
01:21:30,040 --> 01:21:45,040
- Je kunt niet visueel in de buurt komen van een cutscene die
duizenden manuren heeft gekost met wat hobbytijd van 5-6 mensen.

666
01:21:45,040 --> 01:21:49,560
- Dus het gaat nu meer om het idee.

667
01:21:56,200 --> 01:22:01,080
- De oudere sceners klagen vaak over het gebrek aan nieuwkomers,

668
01:22:01,080 --> 01:22:07,680
- maar er zijn altijd een paar nieuwe groepen, gasten,
die de kneepjes van het vak leren en zich ontwikkelen.

669
01:22:07,680 --> 01:22:19,280
- Ik kan zeggen dat ik heel heel blij ben dat ik de demoscene heb.
Ik voel me heel gelukkig en het heeft allemaal goed uitgepakt.

670
01:22:19,280 --> 01:22:22,120
- Hoe heb je het destijds gevonden?

671
01:22:22,120 --> 01:22:27,560
- Ik was op zoek naar programmeerdingetjes en
en ik kwam het per ongeluk tegen.

672
01:22:27,560 --> 01:22:32,160
- En toen ik dat zag, dacht ik,
"Wauw, wat is dit, dit is zo cool!"

673
01:22:32,800 --> 01:22:38,960
MaxUser6000. Komt helemaal uit Transylvanië naar Boedapest 
om z'n eerste demo ooit te laten zien op Function 2010.

674
01:22:39,680 --> 01:22:44,520
- Toen mijn demoscene gedraaid werd
ging mijn hart sneller kloppen!

675
01:22:44,520 --> 01:22:48,880
- Zoals bij een band op het podium?
- Exact, Zoals bij een band op het podium.

676
01:22:55,400 --> 01:22:59,600
- Maar wat was jouw doel toen je je demo ging maken? 
Want er is veel zware competitie.

677
01:22:59,600 --> 01:23:02,080
- Wilde je hoog eindigen? Of winnen?

678
01:23:02,080 --> 01:23:10,280
- Ik dacht alleen aan de demo, om een demo te maken die
het publiek niet teveel aanvalt, misschien vinden ze dat 
ook maar een beetje leuk.

679
01:23:10,280 --> 01:23:15,040
- Dat was mijn plan en het pakte beter uit dan verwacht! 

680
01:23:23,680 --> 01:23:29,480
“Beter dan verwacht” in dit geval betekent dat de demo
eerste werd in de demo competitie na stemmen van het publiek.

681
01:23:29,480 --> 01:23:34,480
En hoewel er niet veel te verdienen valt, behalve
erkenning en schappelijke prijsjes van de sponsors,

682
01:23:34,480 --> 01:23:38,320
er is een kans dat de ervaring opgedaan in de scene
ervoor kan zorgen dat hij een goede baan aangeboden krijgt.

683
01:23:38,320 --> 01:23:43,680
- De grootste banenmarkt voor de demoscene is
natuurlijk game development,

684
01:23:43,680 --> 01:23:47,040
- of soms gaan mensen werken voor animatie studios.

685
01:23:47,040 --> 01:23:52,880
- Bijvoorbeeld ik werd een spelontwikkelaar,

686
01:23:52,880 --> 01:24:00,960
- omdat de directeur van één van de oudere game development
bedrijven naar parties ging om op nieuw talent te jagen.

687
01:24:00,960 --> 01:24:08,120
- Ik zal niet liegen maar voor mij was het zo'n 7-8 jaar dat
het puur een hobby was, in die jaren was ik constant
muziek aan het maken.

688
01:24:08,120 --> 01:24:13,440
- Toen kwam het moment dat ik er mijn brood mee kon verdienen,

689
01:24:13,440 --> 01:24:18,760
- omdat ik het zo lang al deed dat de demoscene
een springplank voor mij werd.

690
01:24:18,760 --> 01:24:24,240
- Het is een goede zandbak om in te leren, als je iets doet,
krijg je riecht feedback.

691
01:24:24,240 --> 01:24:32,760
- Jouw demo wordt getoond, het publiek juicht en ze zeggen
direct of het klote of juist heel goed was.

692
01:24:32,760 --> 01:24:41,440
- Je kan veel leren van deze, tja, toch botte 
en ongefilterde feedback.

693
01:24:41,440 --> 01:24:45,880
- Je leert wat wel en niet werkt.

694
01:24:53,120 --> 01:25:06,080
- De mensen die hiermee begonnen in de mid jaren 90, werken 
tegenwoordig allemaal voor een of ander game development studio,

695
01:25:06,080 --> 01:25:13,360
- of een visual effects of post-production bedrijf.

696
01:25:13,360 --> 01:25:18,400
- Deze gasten weten echt waar ze 't over hebben, weet je?

697
01:25:18,400 --> 01:25:27,160
- En werken bij echt grote bedrijven zoals 
Pixar, Apple of Microsoft.

698
01:25:28,360 --> 01:25:35,160
Niet alleen werken ze bij grote bedrijven, veel Europese
game development studios zijn begonnen door demosceners. 

699
01:25:35,160 --> 01:25:40,040
Demogroepen waren verantwoordelijk voor de geboorte van
DiCE, maker van de "Battlefield" spellen;

700
01:25:40,040 --> 01:25:43,440
of Remedy, maker van spellen zoals "Max Payne" en "Alan Wake".

701
01:25:43,440 --> 01:25:47,480
Veel demo muzikanten hebben ook succesvol gewerkt
aan soundtracks van spellen,

702
01:25:47,480 --> 01:25:50,000
zoals "Assassins’ Creed" of de "Unreal" spellen.

703
01:25:50,000 --> 01:25:57,120
We hebben ook gezien hoe multinationals zoals nVIDIA, Intel
of Microsoft hun eigen demoparties of competities organiseerden,

704
01:25:57,120 --> 01:26:00,320
en gaven hun eigen tools aan de makers om demos te ontwikkelen.

705
01:26:43,120 --> 01:26:47,480
Artiesten in de scene zijn niet gemotiveerd door
publiciteit of wereldwijd succes.

706
01:26:47,480 --> 01:26:53,560
Hoe professioneel ze ook zijn, hun werk is alleen bedoeld
voor een paar honderd mensen die het snappen en waarderen.

707
01:26:53,560 --> 01:26:58,800
Hun werken kunnen van wereldklasse zijn, maar het maakt ze
niet uit dat de wereld waarschijnlijk er nooit van heeft gehoord.

708
01:26:58,800 --> 01:27:04,200
- De demoscene is een amateur competitie.
Men neemt het niet zo serieus.

709
01:27:04,200 --> 01:27:10,520
- Ik bedoel, zelfs als de programmeur en de grafische artiest
iets buitengewoons in de demo stoppen, het blijft een hobby.

710
01:27:10,520 --> 01:27:14,920
- Als de muzikant een geweldig nummer maakt wat
een hit single had kunnen zijn, het blijft een hobby.

711
01:27:14,920 --> 01:27:19,160
- Het gaat erom dat je jouw productie laat zien 
aan die kleine groep mensen.

712
01:27:19,160 --> 01:27:26,320
- Ik wil niet iets doen wat iedereen interesseert,
want dat is het beste er van,

713
01:27:26,320 --> 01:27:32,280
- dat het gelimiteerd is tot een aantal mensen,
het is hun hobby en niet meer dat dat.

714
01:27:35,200 --> 01:27:40,520
Of we ook waarde hechten aan onze tijd 
en de tijden ervoor, hangt van onszelf af.

715
01:27:40,520 --> 01:27:45,200
Wat we leren van onze culturele omgeving,
hangt ook van ons af.

716
01:27:45,200 --> 01:27:48,720
Er is altijd een nieuwe en spannende scene te ontdekken.

717
01:27:48,720 --> 01:27:53,720
Of we de toekomst kleur geven of het uiteindelijk
laten vervagen, hangt van ons af.

718
01:27:55,720 --> 01:28:01,720
Nederlandse ondertiteling:
Hubert "Maali" Godver
Triangelist in Sick Dutch Fucks